EKRAN KARTI.

... konulu sunumlar: "EKRAN KARTI."— Sunum transkripti:

1 EKRAN KARTI

2 Ekran Kartı Nedir? Ekran kartı, mikroişlemcide (CPU) işlenen verileri monitörde görüntülenmesini sağlayan sinyallere dönüştüren bir genişleme kartıdır. Ekran kartları bilgisayar sistemine anakart üzerinde bulunan slotlar (genişleme yuvaları) ile bağlanırlar.

3

4 EKRAN KARTININ YAPISI Grafik İşlemcisi (GPU) Grafik işlemcisi görüntü hesaplamalarını ve görüntü işlemlerini ekran kartında gerçekleştiren bir yongadır. Günümüz ekran kartlarındaki grafik işlemciler, işlemciye yük bindirmeden görüntü işlemleri çok başarılı bir şekilde gerçekleştirmektedir. Grafik işlemcileri GPU (Graphics Processing Unit - Grafik İşlemci Birimi) adıyla adlandırılmaktadır.

5 Görüntü Belleği (Video RAM)
Görüntü ile ilgili hesaplamaların tutulduğu bellektir. Bilgisayar sistemindeki ana bellek gibi çalışır. Görüntü belleği bilgileri grafik işlemcisinden alır ve bunları saklar. Görüntü belleğinin büyüklüğü ekran kartının performansıyla doğru orantılıdır. Yüksek çözünürlükle kaliteli görüntü alabilmek için görüntü belleği kapasitesinin büyük olması gerekir.

6 Dijital Analog Çevirici (RAMDAC )
Ekran kartının görüntü belleğindeki dijital (sayısal) verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürerek ekran kartının monitör çıkışına gönderir. RAMDAC ekran kartı görüntü belleğini saniye belirli sayıda tarayıp verileri alıp analog sinyallere dönüştürüp monitöre aktarır.

7 RAMDAC'in verileri dönüştürme ve aktarma hızı, ekran tazelenme hızını belirler. Bu hız Hz cinsinden ölçülür. Örneğin monitörün ekran tazeleme hızı 75 Hz olarak ayarlanmışsa görüntü saniyede 75 defa yenilenir.

8

9 Video BIOS Video BIOS, ekran kartı içindeki tüm veri akışını düzenler ve ekran kartı bileşenleri arasındaki koordinasyonu sağlar. Bu işlemleri yapabilmesi için için video bios içinde bir yazılım vardır.

10 Soğutucu sistem: Ekran kartı çok elektrik kullanır ve bu elektrik de bir süre sonra ısı olarak açığa çıkar. Eğer yeterince soğutulmazsa aşırı ısıdan zarar görebilir. Bu sebeple soğutucu bir sisteme ihtiyaç duyulur.

11 Ekran Kartının Özellikleri
Standart bir ekran kartının görünüşü.

12 Çözünürlük: Görüntü üzerinde her rengi oluşturmak için kontrol edilebilecek noktaya piksel denir. Çözünürlük ise ekranda görünen piksel sayısıdır. Çözünürlük 800x 600 ise yatayda 800, düşeyde 600 piksel olduğunu gösterir. Çözünürlük artarsa görüntü kalitesi de artar. Çözünürlük değeri ne olursa olsun nesneleri piksel değeri değişmez. Çözünürlük artırılırsa belleğe olan ihtiyaç artmaktadır.

13 Renk Derinliği Renk derinliği bir pikselin alacağı renk miktarıdır. Renk derinliği artarsa her pikselin alabileceği renk sayısı da artar. Piksellerin renk çeşitliliğinin artması görüntünün gerçeğe yakın olmasını sağlar. Piksellerdeki renkler kırmızı, yeşil mavi (RGB) renklerinin karışımından oluşur. Renk derinliği arttıkça piksellerdeki veri miktarı da artar. Bu artış ekran kartı görüntü işlemcisinin işleyeceği veri miktarını da artırır ve daha fazla görüntü belleğine ihtiyaç duyulur.

14 Interlacing: Yüksek çözünürlükte görüntü sağlamak için geliştirilmiş bir tekniktir. Her tazeleme sırasında ekranın sadece yarısı tazelenir. Önce tek numaralı sonra çift numaralı satırlar tazelenerek yüksek çözünürlük hızı sağlanır. Bu tekniği kullanan monitörlerde animasyonların görüntülemesi sırasında sorun çıkmaktadır.

15 Ekran Kartının Çalışması
Bilgisayarın işlemcisi tarafından işlenen veriler anakart ile ekran kartının görüntü belleğine aktarılır. Görüntü işlemcisi görüntü belleğindeki verileri işler ve görüntü hesaplamalarını yaptıktan sonra görüntü belleğine gönderir. Bu veriler buradan RAMDAC birimine gider. Görüntü belleğindeki bilgiler RAMDAC'e aktarıldıktan sonra bu bellek boşalır. Boşalan belleğe görüntü işlemci tekrar veri iletir.

16 EKRAN KARTI ÇEŞİTLERİ Veriyolu Standardına Göre ISA VESA PCI AGP PCI Express

17 PCI Yolunu Kullanan Ekran Kartı
*********************************************************************************************

18 AGP (Accelerated Graphics Port) Veri Yolu
Hızlandırılmış grafik port‘u anlamına gelen AGP, ekran kartları için kullanılan yeni bir veri yoludur. AGP veri yolları Pentium II ve üstünü destekleyen ana kartlarda (Main Board) bulunmaktadır. AGP veri yolunu kullanan bir ekran kartı aldığınızda bunlara dikkat edilmesi gerekir. Bunun yanında bilgisayarda kullanılacak sistemin de AGP veri yolunu desteklemesi gerekir. Aksi halde kartı Main Board‘a monteleseniz bile faydalanamazsınız.

19 AGP veri yolunu kullanan bir ekran kartı

20 PCI EXPRESS EKRAN KARTLARI

21 Ekran Kartı Satın Almak
Ekran kartı satın alıken neye bakmalısınız? Eğer bütçeniz sınırlıysa ve bir bilgisayar satın alıyorsanız, onboard bir ekran kartına bakabilirsiniz. İleride yapacağınız herhangi bir yükseltme için AGP ya da PCI-E slotunun olup olmadığına da dikkat etmelisiniz.

22 PCI-Express (PCI-E) kartları ekran kartı için şu andaki en iyi çözümdür, fakat sadece bir PCI-E slotu ile kullanılabilir. Eğer bu slot anakartınızda yoksa, PCI-E bir kart için önce anakartınızı değiştirmeniz gerekecektir.

23 Bazı yeni ekran kartları aynı anda iki PCI-Express ekran kartını çalıştıracak şekilde (tek ekran kartı da çalıştırılabiliyor) üretiliyor. Bu SLI teknolojisi olarak isimlendiriliyor. Bu tip bir sistem kullanmak istiyorsanız anakart ve alacağınız ekran kartlarının SLI teknolojisini desteklediğine emin olmalısınız.

24 SES KARTI

25 Ses Kartları Ses kartlarının kullanılmasındaki amaç sesleri kaydetmek ve daha sonra çalmaktır. Ses kartları ile birlikte video – grafik uygulamalarının gelişmesi ile multimedya ortaya çıktı ve bir bilgisayar için vazgeçilmez bir kavram halini aldı.

26 Ses kartları sesi kullanmak için analog biçimdeki sesi dijital biçime çevirir. Bu işlem için bir ADC (Analog to Digital Convertor –Analog Dijital Çevirici) kullanılır. Bu işlem yapılırken örnekleme (sapling) metodu kullanılır.

27 Örnekleme hızı ses örneğinin kalitesini belirler
Örnekleme hızı ses örneğinin kalitesini belirler. Bu değer bir ses örneğinde saniyede kaç analog değerin sayısallaştırıldığını gösterir.

28 SES KARTININ YAPISI

29 Dijital Sinyal İşlemcisi (DSP- Digital Signal Processor)
DSP sesleri üretilmesini sağlar. Ses kartına gelen dijital sinyalleri işler. DSP notaları hafızadan değişik hızlarda okuyarak sesin çıkmasını sağlar. İşlenenen sinyalleri bilgisayarın işlemcisine gönderiri.

30 Bir ses kartının aynı anda çıkarabileceği ses sayısına "polyphony" denir. Polyphony değeri ses kartında bulunan DSP'in işlem gücüne bağlıdır. Ses kartlarının bulunan 32, 64, 128 gibi ifadeler kartın polyphony'sidir.

31 2. Dijital-Analog Çevirici (DAC-Digital to Analog Converter)
Bilgisayardaki dijital ses verileri çıkış birimlerine aktarılırken ekran kartındaki dijitalanalog çevirici bu verileri analog sinyallere dönüştürüp ses kartının çıkışına gönderir.

32 3. Analog-Dijital Çevirici (ADC- Analog to Digital Converter) Mikrofon veya diğer müzik aygıtlarından alınan analog ses sinyallerini dijital sinyallere dönüştürür. 4. ROM Bellek Ses ile ilgili dijital verileri depolamak için kullanılan bellektir. DSP tarafından işlenen veriler bu belleğe gönderilir.

33 5. TAD (Telefona Answering Device- Telefon Cevaplama Aygıtı)
Ses kartı ile modem arasında yapılan bağlantı ile gelen telefon sesi hoparlöre aktarılır ve mikrofon ile cevap verilebilir. Telefon çaldığında ses modem üzerinden ses kartına TAD noktasına bağlı kablo ile ses kartına aktarılır. Mikrofondaki seslerde ses kartı ile modeme taşınır. Bunların yapılabilmesi için faks/modem kartın "voice" özelliği olması gerekir.

34 Ses kartına bağlanabilen bazı dış aygıtlar şunlardır:
Ses kartına takılabilen aygıtlar

35 6. AUX_IN Çeşitli kartlar(tv, radyo, mpeg) ile ses kart arasında bağlantı kurulduğu yerdir. Bu kartlardaki ses sinyallerinin ses kartına aktarılmasını sağlar.

36 TAD: Kimi ses kartlarının üzerinde TAD girişi bulunur
TAD: Kimi ses kartlarının üzerinde TAD girişi bulunur. TAD’ın anlamı Telephone Answering Device’dır. Voice özellikli dahili modemlerin çoğunda bu bağlantıyı gerçekleştirebilirsiniz.

37 Line Out : Bu bağlantı noktası ses kartından yükseltilmeden ses çıkışı alabilmemiz için bulunmaktadır. Buraya yükselticili (amfili) hoparlörlerimizi yada müzik setimizi bağlayabiliriz. Müzik setine bağlandığı taktirde müzik setinin yükselticisi kullanılan setteki hoparlörlerden ses elde edilmiş olur. Aynı zamanda ses bir çıkış olarak bulunmaz. Jumper ayarı ile Spc çıkışı Line Out çıkışına dönüştürülür.

38 Spc : Buraya hoparlör bağlanır.
Line : Buraya radyo kartımızı, tv kartımızı yada müzik setimizi bağlayabiliriz. Mic : Buraya mikrofon bağlanır. Game : Buraya oyun çubuğu bağlanır.

39 Ses Kartının Çalışması
Bilgisayarın çevre birimlerinde girilen analog ses sinyalleri ses kartına aktarılır. Ses kartının analog dijital çeviricisi (ADC) tarafından analog ses sinyallerini dijital sinyallere dönüştürür. Dijital hale dönüştürülmüş ses sinyalleri DSP'ye aktarılır. Bu birim tarafından veriler işlenir. DSP verileri anakartın veri yoluna iletir. Bu dijital veriler mikroişlemci tarafından işlenir ve depolanması için depolama birimlerine aktarılır.

40 Bilgisayardaki ses verilerini dinlemek için dijital ses verileri depolama aygıtlarında okunur, mikroişlemciye aktarılır ve ses kartındaki DSP'ye iletilir. DSP veriyi çözer. Çözülmüş veri ses kartının dijital analog çeviricisi (DAC) tarafından analog ses sinyallerine dönüştürülür ve ses kartının çıkışına aktarılır.

41 Ses Kartı Çeşitleri Veriyolu Standardına Göre - ISA - PCI - PCI-Express Fizik Yapısına Göre - Anakartta bir entegre olan (onboard) ses kartı - Anakartın genişleme yuvasına takılı olan ses kartı

42 ISA SES KARTI

43 PCI Ses Kartı

44 PCI-Express

45 Onboard ses kartı ve resmi

46 SES KARTININ BİLEŞENLERİ
Günümüz ses kartlarında sesin üretilmesi, kaydedilmesi ve sentezlenmesi için çeşitli donanım bileşenleri bulunur, bunlar sırası ile; Örnekleme (sampling) Dahili bir FM sentezleyici (Synthesis) Dalga tablosu sentezi (Wawetable synthesis)

47 SİNYALDEN BİTLERE : ÖRNEKLEME (SAMPLİNG)
Ses bildiğiniz gibi analogdur, işitilebilir bir dalgadır. Ses kartının bir sesi kullanması için öncelikle bu sesin analog formdan ses kartları için anlaşılabilir olan dijital forma dönüştürülmesi gerekir. Analog sesi dijital sese çevirmenin ana metodu örneklemedir (sampling).

48 FREKANS MODÜLASYONU (FM)
FM sentezleyicileri sesi, taşıyıcı olarak adlandırılan ikinci bir dalga formu ile birleştirirler. İki dalga formunun frekansları birbirine yaklaştığında kompleks bir dalga formu oluşur. FM modülasyonu Taşıyıcı ve modilatör dalgaları kontrol ederek farklı enstrüman sesleri ortaya çıkarır.

49 FM sentezleyiciler 80’lerde popüler olmakla birlikte, Dalga Tablosu Sentezleyicisi karşısında zayıf kalmış ve gözden düşmüştür. FM sentezinin amacı bir müzik enstrümanının sesini daha doğrusu dalga formunu yükselme (attack), düşüş (decay), durağan devre (sustain) ve azalma (release) şeklinde ifade etmektir.

50 DALGA TABLOSU SENTEZLEYİCİ
Dalga Tablosu sesi yaratmak için taşıyıcı ve modülatörlerden yararlanmaz, gerçek enstrüman seslerinden örnekleri kullanılır. Örnek, bir enstrümanın seslerinden örnekleri kullanır. Örnek, bir enstrümanın çıkardığı sesin oluşturduğu dalga formunun dijital hale getirilmişidir. Yani kaydedilmiş bir enstrüman sesinin dijital halidir.

51 SES KARTINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

52 Wavetable Wavetable, FM'in tersine ses yaratmak içim modülatörler filan kullanmıyor bunun yerine enstrümanların gerçek seslerinin kaydedilmiş örneklerini kullanıyor. ISA veri yolunu kullanan ses kartları bu örnekleri (samples) kendi ROM'larında saklarken, bu incelemede göreceğiniz gibi PCI yuvasını kullananlar sistem RAM'inin belli kısmını bu saklama işlemi için istiyorlar.

53 PCI VERİ YOLU ISA’nın yerine PCI kullanılmasının önemli sebeplerinden biri, PCI ses kartlarının Wavetable için sistem belleğini kullanmasıdır. Aslında bakılacak olursa çok daha önemli bir neden daha var, o da bant genişliği. ISA veri yolu teorik olarak maksimum 8 Mbps (Saniyede 8 Mb) veri aktarabilirken bu rakam PCI’da 132 MBps’a yükseliyor

54 USB girişi Çıkış ünitesi Giriş ünitesi Günümüzde artık ses kartlarına USB bağlantılı olarakta rahatlıkla ulaşabiliyoruz.

55 Şekil 1.1: Tipik bir TV kartı
TV Kartları Şekil 1.1: Tipik bir TV kartı

56 TV kartları televizyon yayınlarının bilgisayarda seyredilmesini sağlayan kartlardır. TV kartı ile televizyondaki tüm özellikler bilgisayar ortamına aktarılır. TV kartlarının teleteks özelliği ile teleteks yayını olan kanalların teleteks sayfaları bilgisayar ekranında görüntülenir.

57 TV kartları ile bilgisayar ekranında TV ve video izlenebilir, resim ve görüntüleri bilgisayara kaydedilebilir. Günümüzdeki TV kartları anakartın PCI slotuna uygun olarak üretilmektedirler.

58 Ekran kartlarında kullanılanlardan sonra en iyi bilinen yonga Bt (bir zamanlar Brooktree idi, şimdi Rockwell Semiconductor Systems) adını taşıyor. BT yongaları TV kartlarının temelini oluşturmaktalar ve kartın kapasitesi de büyük oranda bu yongaya bağlıdır. Bt8xx’ teki 8xx'in manası ise çok çeşitli olmalarından ve 848, 878, 879 gibi modelleri bulunmasından kaynaklanır.

59 TV KARTLARI ÇEŞİTLERİ Digital tv kartları ve analog tv kartları olmak üzere ikiye ayrılır.

60 1. Digital TV Kartları Kablo TV ve çanak antenlerden gelen  dijital  görüntülerin gösterilmesini sağlar. Uydu üzerinden gönderilen EPG  (Elektronik Program Rehberi) datalarını alarak kullanıcıya  sunar. Kullanıcının tercihi doğrultusunda izlemek istenilen programları ayarlar, günü ve saati geldiğinde doğrudan o kanala yönlendirir. Digital yayın sayesinde mükemmel netlik ve mükemmel performans elde edilir.

61 Digital TV kartı

62 2. Analog TV Kartları Üzerlerinde TV tuneri olan kartlar, anten yoluyla aldıkları sinyalleri chipler sayesinde analog bilgileri digital forma dönüştürerek veri paketi haline getirirler. 

63 Analog Tv Kartı Resmi

64 RGB RENK DERİNLİĞİ Kırmızı, yeşil ve mavinin ilk harfleri ile oluşturulan (Red, Green, Blue) bu tanımlama özellikle görüntü yakalama işi ile uğraşacaksanız karşınıza çıkacaktır. Diğer alanlarda fazla kurcalamanıza gerek yok, zira varsayılan ayar olarak zaten yayınları RGB formatında izlemeniz öngörülmüş.

65 YUV FORMATI YUV formatı, görüntüleri renkli olarak aktarırken bir yandan da siyah beyaz TV ile uyumluluğu kaybetmemek için kullanılan bir format. RGB'ye oranla daha az bant genişliği kullanıyor. İki ana bileşeni var, birincisi parlaklık (Y) diğeri ise chrominance (UV). Parlaklık, RGB sinyale bazı katkılar yapılarak oluşturuluyor, chrominance ise rengin yoğunluğu ve canlılığına karar veriyor.

66 TV kartları işlevsel olarak iki  temel kısma ayrılır.
TV kartı şekli üzerindeki  “1” ve “2” numaralı rakamlarla görülmektedir. ”1” numara ile gösterilen Tuner ünitesidir. ”2” numara ile gösterilen  chipsettir.

67 TV Tuner Televizyon frekansı ile taşıyıcı frekansın ayrıldığı ünitedir. Havadan alınan  radyo frekans sinyallerini alıp görüntünün net bir şekilde gösterilmesini sağlayan sinyal işlemcidir.

68 2. Chipset TV kartının temel elemanıdır. TV kartının işlem yapma kapasitesini gösterir. Kanal ayarlama, değiştirme, ses efektleri, çoklu ortam destekleme, görüntü yakalama işlemleri bu kısım tarafından yapılır.

69 Tuner ünitesi tarafından ayrılan analog televizyon sinyalleri chipset üzerindeki analog digital çeviriciye alınarak  digital sinyallere çevrilir. TV kartları üzerinde yaygın olarak  BT848 veya BT878 çipsetleri kullanılır. Bunlar  A/D (Analog digital) çevirici chipsetleri türleridir. Chipsetlerde  oluşan resim sinyali PCI veri yolu üzerinden iletilir.

70 TV Kartının Yapısı

71 75 ohm koaksiyel anten girişi : Buradan anten girişi yapılır
75 ohm koaksiyel anten girişi : Buradan anten girişi yapılır. Bu sayede TV kanallarının sinyalleri TV kartına iletilmiş olur. S-Video girişi : Bu giriş sayesinde ekrandaki görüntüleri videoya aktarmaya veya videodaki görüntüleri bilgisayar ortamında izlememize yarar. S video girişinden görüntü sinyalleri daha kaliteli şekilde aktarılabilir. Bunu sebebi renk, kontrast ve parlaklık bilgilerinin ayrı ayrı gönderilmesidir.

72 Komposite (RCA) video girişi : Bu giriş S video girişi gibi çalışır
Komposite (RCA) video girişi : Bu giriş S video girişi gibi çalışır. Komposite girişin farkı ise görüntü işaretlerinin tek bir sinyal üzerinde taşınmış halidir. Yani S Video gibi renk, kontrast ve parlaklık sinyalleri ayrı ayrı değil tek bir kablo üzerinden yapılır.

73 Uzaktan kumanda modülü girişi : Bu girişe uzaktan kumandanın infrared yani kumandanın alıcı gözü takılır. Bu sayede TV kartını uzaktan kumanda yoluyla kontrol edebiliriz.

74 Kamera girişi (CVBS) : Bu girişe adından da anlaşılacağı gibi kamera takılır. Kamerayla çekilen görüntüler bu giriş sayesinde bilgisayar ortamına aktarılır.

75 Sinyal ve Veri Akısını Gösteren Ledler
Sadece Digital-TV kartlarında bulunur. Bu özellik sayesinde karta herhangi bir frekans girildiğinde yeşil led yanar veri akışı olduğunda kırmızı led devreye girip yanıp sönerek veri akışını gösterir.

76 TV Kartlarının Özellikleri
1.Görüntü Yakalama TV kanallarındaki veya Video’dan uygun yazılımlar kullanılarak görüntülerin bilgisayara kaydedilmesidir. Böylece aynı zamanda kullanıcı bir de video capture denilen görüntü yakalama olayını tek bir kart üzerinden gerçekleştirmiş oluyor.

77 2. Time-Shift  Zaman kaydırma özelliğidir. Yayın devam ederken  kaydı geri alıp kaydetmeye ve   yayını geriden takip etmeyi sağlar.

78 3. FM  Radyo FM anten girişi ile FM radyo kanallarının dinlenmesini sağlar. 4. Mpeg Desteği Mpeg, moving picture expert gruop’un açılımıdır. Çoklu iletişim görüntü kodlama standartıdır. Yüksek kalitede görüntü ve sıkıştırma imkanı sunar. 5. Video Kayıt Zamanlayıcısı İstenilen gün ve saatte görüntülerin  kaydedilmesini sağlar.

79 Audio Out S-Video In Com In Audio In R Emo T e FM TV

80 3.VİDEO YAYIN STANDARTLARI
Televizyon video yayınlarına  yönelik olarak üç farklı standart vardır. Bunlar; NTSC PAL SECAM

81 NTSC; National Television Standarts Commitee - Ulusal Televizyon Standardı Komitesi ve onun oluşturduğu yayın standardıdır. NTSC yayın standardı saniyede 30 karelik tarama hızına sahiptir ve her kare 525 çizgiden oluşmaktadır. Bu standart 16 milyon renk derinliğine destek vermektedir.

82 PAL; Phase Alternating Line yani Evre Değişimli Çizgi Avrupa’da kullanılan yayın standardıdır. NTSC’den farklı olarak PAL saniyede 25 karelik tazeleme hızı ile çalışır ve her karede 625 çizgi bulunmaktadır. Tüm televizyon kartları bu iki standardı da desteklemektedir.

83 SECAM (Sequential  Couler Avec  Memoire or Sequential Colour with Memory)
1960 yıllarda Fransa tarafından kullanılmaya başlandı. PAL standardı ile aynı bant genişliğini kullanır. PAL standardından tek farkı, renk bilgilerini sıralı olarak göndermesidir. SECAM standardı da yedi farklı grupta kullanılır. 

84 TARAYICILAR (SCANNER)

85 Tarayıcı nedir? Tarayıcılar, kısaca ve kaba bir tabirle, basılı bir resmi, metni veya herhangi bir iki boyutlu basılı medyayı, dijital ortama yani bilgisayara sayısal olarak kaydeden cihazlardır.

86 Tarayıcılar Ne İşe Yarar...
Dönem ödevi ve tezlerinizi yakışıklı ve zahmetsiz hazırlamanızı sağlar. Kitaplardaki yırtmaya kıyamayacağınız resim ve grafikleri tarayıp yazınızı bu çizimleri çevreleyecek şekilde düzenleyebildiğiniz gibi, "Şekil 1'de görüleceği üzere" demenin o dayanılmaz zevkini yaşarsınız.

87 2. Optik Karakter Tanıma yazılımlarını kullanarak mevcut doküman ve yazılarınızı bilgisayar ortamına geçirirsiniz. Biraz ileride bahsedeceğim üzere bir de otomatik kağıt besleme ünitesi takarak bürodaki kağıt cehenneminden kurtulabilirsiniz.

88 3. Yazıcınız varsa hele bir de fotoğraf kalitesinde baskı yapabiliyorsa renkli fotokopi makinası olarak gayet güzel kullanılabilir. Artık çoğu tarayıcı doğrudan tarayıp yazıcıya yollayan hatta fotokopi makinalarındaki gibi koyuluk açıklık ayarı yaptıran fotokopi yazılımlarıyla beraber geliyor. Hatta daha da yaratıcı iseniz ve yazıcınız şu ütü ile tişörte baskı çıkartan etiketlere baskıyı destekliyorsa bir yerde gördüğünüz bir grafiği tişörtünüze bile basabilirsiniz.

89 4. Bir faks modeminiz varsa yine bazı tarayıcılar ile gelen tek tıklamayla veya tuşla otomatik faks cihazı olarak bilgisayarınızı kullanabilirsiniz.

90 Tarayıcı Çeşitleri... Tarayıcılar, kısaca ve kaba bir tabirle, basılı bir resmi, metni veya herhangi bir iki boyutlu basılı medyayı, dijital ortama yani bilgisayara sayısal olarak kaydeden cihazlardır. Tarayıcıların kullanım amacına, hassasiyetine, profesyonelitesine göre çeşitleri vardır.

91 El tarayıcıları : Şu günlerde eski bir teknoloji olarak nostalji ile anılan bir teknolojidir. Bu model tarayıcıların bir okuma kafası dediğimiz bölümü ve bir de bilgisayara bağlanan kablosu vardır. Taranacak medyanın üzerinde el ile hareket ettirilerek işlem gerçekleştirilir. Tabii el ile olduğu için çok hassas ve net sonuçlar elde edilemez.

92 Eski Bir El Scanner Örneği

93 Drum Scanner : Bunlar özel olarak profesyonel amaçlar için tasarlanmış tarayıcılardır. Taranacak medya, gerek dia olsun gerek kağıt (opak), boyutuna göre özel bir silindirin üzerine yapıştırılıp (ki drum tabiri buradan geliyor), döndürülmek suretiyle, lazer göz vasıtasıyla okunur. Bu tip tarayıcılar çok gelişmiş olup masaüstü yayıncılık sistemlerinde ve modern baskı sistemlerinde kullanılır. Genelde gazetelerin, dergilerin, broşürlerin resimlerinin hazırlanmasında yaygın biçimde kullanılır.

94 Masaüstü (flatbed) tarayıcılar : Bunlar ev ve ofis kullanıcıları için tasarlanmış olan gayet şirin, kullanımı kolay, tarayıcılardır. Çoğu insanın tarayıcı denilince aklına bu tip tarayıcılar gelir. Çünkü en yaygın olarak kullanılan tarayıcı çeşidi budur. Yukarıda 50$ civarında diye bahsedilen tarayıcılar işte bunlardır. Zaten bizim yazımızda bu tip tarayıcıları hedef alıyor.

95 Özel amaçlı tarayıcılar : Son günlerde sadece dia taramak ya da belli boyuttaki fotoğrafları taramak için faydalı ürünlerde çıkıyor. Sadece belli bir amaca yönelik cihazlardır. Mesela dia tarayan modeller sadece dia tarar başka bir işe yaramaz, ya da belli ebatta fotoğrafları taramak için üretilmiş olan tarayıcılar bu ebadın yada belirtilen ebadın dışında tarama yapmalar.

96 Scanner Nasıl Çalışır? Drum scanner (varil scanner) adı verildi. Drum scannerlar isimlerini taranan cismin konulduğu cam silindir ya da varilden aldılar. Bu silindirin ortasında taranan cisimden yansıyan ışığı kırmızı, yeşil ve mavi bileşenlerine ayıran bir ışık kırıcı sensör bulunmaktaydı. Bu renkli ışık ışınları renk filtrelerinden yansıyarak bir fotoğraf çoğaltıcı tüpe ya da CCD ye gelir ve elektrik sinyallerine dönüştürülürdü.

97

98 Drum scannerlar yayıncılıkta halen geniş bir kullanım alanı bulmakla beraber parçalarının hassas olması ve üretiminin pahalı olması nedeniyle sıradan bir kullanıcı için pek de uygun değildir ancak drum scannerlar bu günkü masaüstü scannerların yapılmasına önayak olmuştur.

99 Normal bir masaüstü tarayıcıda doküman taranacak yüzeyi alt tarafta kalacak şekilde scannerın cam yüzeyine yerleştirilir ve bu camın altında bir lamba bir ayna bir lens ve görüntü yakalayıcıdan oluşan bir tarayıcı dizisi ileri geri hareket eder.

100 Görüntü sensörü bir CCD ya da CIS olabilir
Görüntü sensörü bir CCD ya da CIS olabilir. Bir dizi sensör dökümana çok yakın bir mesafede bulunur. Lambadan gelen ışık dökümandan aynaya yansıyarak lense gelir ve burada CCD nin üzerine odaklanır. CIS sensörlerde ise parlak ve koyu bölgeler sensörler tarafından direkt yakalanır. CCD ve CIS dan gelen veriler bir analog dijital çevirici vasıtası ile önce scannerın kontrol devresine oradan da PC ye aktarılır.

101 Geleneksel Bir Masaüstü Scannerın Çalışma Diyagramı

102 Eski scannerların çoğu taşınabilir şekildedir ve kullanıcının sayfa boyu scannerı sürüklemesi ile sayfayı tararlar bu genellikle birbirinden kopuk ve düzensiz taramalara neden olur. Bu 4 inch lik parçalar daha sonra bir araya getirilerek tüm sayfa elde edilir.

103 Scannerlarda Kullanılan Lambalardan Bazıları Şunlardır;
Soğuk katodlu florans lamba: Adından da anlaşılacağı gibi bu lambalar çok az ısı yayarlar. Bu sayede görüntüde oluşan bozulmaları önler lambanın ve diğer elemanların ömrünü uzatır.

104 Xenon gazlı soğuk katodlu lamba: Florans lambalardan daha kuvvetli olan bu lambaların parlaklıkları daha kısa zamanda artar ve gün ışığına yakın parlaklıkta ışık verirler ancak daha pahalıdırlar.

105 Ledler: Ledler ucuz scannerlarda ışık kaynağı olarak sıkça kullanılmaktadır. Bunun nedenlerinden biri az güç harcadıkları için USB bağlantı yapılmasına izin vermeleri ve soğuk katodlu florans lambalara göre daha uzun ömürlü olmalarıdır. Ledler aynı zamanda daha ucuz ve daha uyumlu olduklarından daha küçük ve hafif scannerların yapımına izin verirler tek dezavantajları ise ledsiz scannerların sağladığı zenginlikte renk veya detay sunamazlar.

106 Odaklar ve Lensler Scanner içindeki lenslerde çok çeşitli olabilmektedir. Çoğu ucuz scannerlar sadece camın üzerine konulan cisme odaklanmış sabit odaklı lensler kullanırlar. Eğer düz yüzeyleri tarıyorsanız bu scannerlar size uygundur ancak kitap gibi bir nesne taratıyorsanız sabit odaklı scannerların cilt payında bulunan yazıları odak kontrollu scannerlar kadar iyi tarayamadığını görürsünüz.

107 Diğer bir çeşit sensör ise CIS denilen resme bitişik sensördür
Diğer bir çeşit sensör ise CIS denilen resme bitişik sensördür. CIS dizileri CCD ye göre daha küçüktürler ve daha sık bir yerleşime sahiptirler.CIS larda Sinyal yükseltme devresi, sensörün üzerine yerleştirilmiştir. CIS lar daha ucuzdurlar ancak CCD lere göre daha az etkileyici ve daha bozuk bir görüntü sunarlar bu nedenlerden dolayı çoğu insan CCD scannerları CIS scannerlara tercih eder.

108 HIZ Kişisel amaçlar için scanner alan çoğu kişi scannerın tarama hızını önemsemez ancak çok yavaş tarama yapan bir scannerın başında çakılıp kalmayı da istemezsiniz. Hızın tarama çözünürlüğüne bağlı olduğunu hatırlayın daha yüksek çözünürlük daha fazla bekleyeceğiniz anlamına gelir. Örneğin 600 dpi bir scanner için ortalama bekleme süresi 100 sn iken 300 dpi bir scanner için bu süre 30 sn dir.

109 OCR (Optical Character Recognition=optik Karakter Tanıma) OCR, yazılı dokümanların tarayıcıdan görüntülerinin alınıp içerdiği metnin bilgisayarın anladığı dile çevrilebilmesini sağlayan bir teknolojidir. Bilgisayar diline aktarılmış metnin kağıt üzerindeki metne göre bir çok avantajı vardır. Örneğin bilgisayar üzerindeki metin yeniden düzenlenebilir ve birçok programla paylaşımlı olarak kullanılabilir.

110 Tarama Yapılırken Nelere Dikkat Edilmeli...
Tararken yazılımdan taradığınız materyale ve tarama amacına göre seçim yapmalısınız. Bu seçim sonucun kalitesini doğrudan etkileyecektir.

111 Düz baskı yazı harfli basit logo gibi bir eleman tarama amacındaysanız
Düz baskı yazı harfli basit logo gibi bir eleman tarama amacındaysanız. B/W Document veya B/W Lineart seçeneği ile taramalısınız. Çünkü harf ve logo kenarlarının keskin hatlı olması gereklidir. Aynı seçeneği Optik karakter tanıma programları ile de kullanmalısınız.

112 Siyah\beyaz ancak gri tonlamalı bir eleman tarama niyetinde iseniz ve tonlamalar önemli ise Siyah/Beyaz Fotoğraf harici materyaller için B/W halftone veya Grayshade seçeneği ile taramalısınız.

113 Siyah\Beyaz Fotoğraflar için çoğu tarama yazılımlarına B\W Photo seçeneği konmuştur. Bu seçenekte ayrıca, eğer tarayıcınız 10 bit Gri tonlama yeteneğine sahipse bu seçeneği işaretlemeniz netliği arttıracaktır. Bazı yazılımlarda 10 bit, bazılarında ise High Quality bu seçeneği aktif hale getirmektedir.

114 Renkli fotoğraf için genelde bildiğimiz 24 bit renk seçeneği mevcuttur ancak yazılım iyiyse tam renk sayısı veya materyale göre renk seçeneği mevcuttur. Unutmamanız gereken, 300 dpi çoğu zaman yeterlidir ve size değerli olan bellek ve disk yeri açısından külfet yaratmaz. Ancak daha profesyonelseniz ve bilgisayarınız kuvvetliyse çözünürlüğe abanabilirsiniz.

115 ADSL

116 Asymmetric Digital Subscriber Line ya da kısaca ADSL (Asimetrik Sayısal Abone Hattı) sıradan telefon hatları üzerinden genişband erişimi sağlayan bir bakır devre transmisyon teknolojisi olarak Internet kullanıcıları tarafından tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Mevcut telefonlar için kullanılan bakır teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir.

117 ADSL, kablo ve fiber gibi pahalı altyapılara göre daha iyi performans ve daha düşük fiyat sunduğu için evlere girerek, ciddi bir rekabet avantajı sağlamıştır.2004 yılının başlarında dünyada internete DSL aracılığıyla bağlananların sayısı 63.8 milyonu bulmuştur. Kurulu kapasitenin % 17'si 10.9 milyon abone ile Hong Kong hariç Çin'de olup, Japonya 10.2 milyon abone ile DSL parkının %15'ine sahip durumdadır. 9.1 milyonla üçüncü sırada olan ABD %14'lük bir parka sahiptir.

118 2004 yılının ilk ayları itibari Türkiye'de 44 ilde kurulu ADSL şebekesi bulunmaktadır. Kurulu kapasitenin yaklaşık %55'i İstanbul, Ankara ve İzmir'de bulunmaktadır. İstanbul, kurulu kapasitenin yaklaşık %36'sına sahiptir. Türk Telekom A.Ş. 200,000 portun kurulumuna başlamıştır ve Mayıs ayından itibaren Türkiye'nin tüm illerine ve birçok büyük ilçesinde ADSL hizmetini sunmak üzere çalışmalarını yürütmektedir.

119

120 PWR - Power, Modeminizin elektrik aldığını yani açık olduğunu temsil eder.

121 ADSL(DSL) - Modeminize ADSL sinyalinin ulaştığını temsil eder
ADSL(DSL) - Modeminize ADSL sinyalinin ulaştığını temsil eder. Sabit şekilde yanar ise çalışıyor demektir, yanıp sönüyor ise modem, ADSL hattını kurmaya çalışmaktadır ya da veri aktarımı vardır (normal kullanım). Ayrıca bu duruma “hat oturmadı” da denir. Işık olmaması durumunda ise bağlantı yok demektir.

122 PPP (Line) - Işığın yanmıyor oluşu internet bağlantımızın olmadığını ifade eder. Bu ışık ADSL modeminizin yapılandırmasını destekler. Şayet bu ışık yanmıyorsa PPPoA Bağlantı Ayarları kontrol edilmeli

123 Wireless (WLAN) - Yeşil ya da yanıp sönüyür ise kablosuz(wireless) bağlantı aktif ve veri alışverişi vardır. Ethernet (LAN) - Yeşil ya da yanıp sönüyür ise ilgili porttan yerel ağ (LAN) bağlantısı aktiftir ve veri alışverişi vardır.

124

125

126 Sağladığı avantajlar Yüksek Hız Sabit Ücret Sürekli Bağlantı Aynı Telefon Hattı Üzerinden Konuşma Paylaşılmayan Özel Hat Sayısal Teknoloji Güvenli Internet Erişimi

127 1. Yüksek hız- Donanım ve kurulumda düşük maliyet
1.Yüksek hız- Donanım ve kurulumda düşük maliyet. Mevcut telekom altyapısı kullanıldığı için (eviniz veya işyerinizdeki mevcut telefonlarınızdan biri ADSL hattı olarak başvurusu yapılır) ) alternatif diğer genişband Internet erişimlerine göre (Leased-line, Wireless gibi) daha ekonomik bir çözün sunmaktadır.

128 2. Sabit Ücret: Internet kullanımınıdan dolayı ayrıca bir telefon faturası ödenmez. Telekom Dairesine sadece ses kullanım bedeli ve aylık sabit hat ücreti ödenir.

129 3.Kesintisiz Internet: Diap-up bağlantıdaki gibi hat çevirmeniz gerekmeden ADSL telefon hattınızın 7 gün 24 saat kesintisiz Internete bağlı olması en büyük avantajdır. ISP’ye bağlanamama ve hattan düşme gibi problemler yaşanmamaktadır.

130 4.Ses ve veri ilerişimi aynı anda: ADSL Telefon hattınızda hem telefon görüşmesini hem de veri alışverişinizi aynı anda yapabiliyor olmak

131 5. Dial-up ve ISDN bağlantılara göre çok hızlı bir Internet bağlantısı sağlamak. ADSL ülkemizde de dünyada olduğu gibi 128Kbps hızlarından başlayarak 2 MB ve istenirse daha yüksek hız seçeneklerine kadar sunuluyor olacaktır. Bir dial-up bağlantıdaki max.hızların 56Kbps olduğu düşünülürse, ADSL bağlantıda kat kat fazla bir bağlantı hızına sahip olunmaktadır.

132 ADSL’in Çalışma Prensipleri
ADSL telefon hattının bir ucu ADSL kullanıcısının olduğu bölgedeki Telekomünikasyon Dairesi santrallerinde adanmış bir ADSL hattı olarak Telekom sistemlerine tanıtılır. Bu sebeple ADSL’e adayacağınız telefon hattınızın bağlı olduğu bölge santralinde ilgili ADSL cihazı altyapı yatırımının/ kurulumunun yapılmış olması gerekir.

133 Telefon bağlantınız ile Telekom santraline bağlanırken, Internet erişiminiz için bağlı olduğunuz ISP’in altyapısı üzerinden Internete ulaşım sağlanır. Bunun için Internete ADSL hattınız üzerinden ulaşmak üzere bilgisayarınıza ADSL Modem / router bağlı olması gerekmektedir

134 ADSL, mevcut bakır kablo- telefon hattını efektif kullanmak amacıyla sayısal kodlama tekniği ile bandın arttırılması sayesinde Internet kullanıcısına geniş bant imkanı ile ses ve veri iletişimini aynı anda gerçekleştirme olanağı sunar.

135 Smile ADSL Nedir? ADSL ( Asimetrik Sayısal Abone Hattı ) Asymmetric Digital Subscriber Line sözcüklerinin baş harflerinden oluşan ADSL, mevcut telefonlar için kullanılan bakır teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir.

136 SORULAR ADSL ile normal (dial-up) modemler arasındaki hız farkı nedir? ADSL Normal modemlere göre en az 5 kat en fazla da 50 kat daha hızlı bir

137 ADSL ile Kablo Internet bağlantısı arasındaki farklar nelerdir?
Buradaki ilk ve en önemli farklılık ADSL'in kullanıcıya özel hatla paylaşımsız Internet sağlaması, Kablo Internet'in ise kullanıcılara paylaştırılan ve kullanıcı sayısı artışı oranında performansı düşen bir Internet bağlantısı sağlamasıdır. Amerika'da yapılmış araştırmalar Kablolu Internet'li bağlantının ortalama hızının ADSL'in hızından düşük olduğunu göstermektedir.

138 ADSL ile Dial-Up Bağlantıda Yapılamayan Neler Yapılabilir
ADSL ile Dial-Up Bağlantıda Yapılamayan Neler Yapılabilir? Cevap: Canlı Web TV ve Video yayınlarının çok yüksek kalitede izlenebilmesi. Müzik yayınlarının CD kalitesinde dinlenebilmesi. Çok yüksek hızlarda download (8Mbps) ve upload (1Mbps),Tele-konferans, Tele-Tıp, Tele Eğitim, Video Katalogları vb. yüksek hızda video data aktarımına uygunluk. Şirket ağlarına veya özel ağlara yüksek hızda erişim ve büyük hacimli data alışverişi.

139 ADSL Bağlantısını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
•ADSL Modem/Router'ın performansı Kullandığınız cihazın performansı, ADSL erişiminizin hızı ve kesintisizliğini etkiler.

140 •  Telefon hattının kalitesi:
Telefon hattı ADSL erişiminin kalitesini belirleyen en önemli etkenlerden biridir. Telefon hattı olarak döşenmiş olan bakır kablo, ince bir kablo ise aynı anda daha az veri taşınabilecektir. Kabloda olabilecek etkileşimlerden ya da başka sebeplerden kaynaklı gürültüler, ADSL erişiminin yavaşlamasına ya da sağlanamamasına sebep olabilir. Eğer sıklıkla kopmalar olan bir kablo ise, telefonunuzla birlikte ADSL'inizde de kesintiler yaşanacaktır.

141 •  Telefon santrallerindeki yoğunluk
Telefon santrallerindeki yoğunluk, abonenin veri trafiği, internet servis sağlayıcının internet bulutuna ulaşamadan sıkışmasına ve yeterli veriyi sağlayamamasına sebep olur.

142 •  Telefon santraline uzaklık
ADSL, uzaklık arttıkça hızın azaldığı bir iletişim teknolojidir. İdeal koşullarda, merkezi cihazların kurulu bulunduğu santralden 5.5 km mesafe uzaklığa kadar, 512 Kpbs'ye kadar hızlarda ADSL sağlanabilmektedir.

143 •  Telefon santrallerinde kurulu merkezi ADSL cihazlarının performansı
Kullanılan merkezi cihazların performansı, ADSL erişiminizin hızı ve kesintisizliğini etkiler.

144 •Kullandığınız Bilgisayarın Durumu
Bütün bunların yanında, kullanmakta olduğunuz bilgisayarın konfigürasyonu ve durumu da internet kullanımınızı etkiler. Örneğin, bilgisayarınıza interneti kullanan bir virüs bulaşmışsa, bu virüs programla internetinizi paylaşmak durumunda kalacağınızdan, kullanım hızınız düşer.

145 FAX-MODEM KART

146 Modem, “Modulator” ve “Demodulator” Kelimelerinin  Birleşmesinden Üretilmiştir.
Modemler Bilgisayarlar Arasında İletişimi Sağlayan Adaptörlerdir.  Uzun Mesafelerde, Örneğin Şehirler Arası Yada Milletler Arası Haberleşmede Ve Veri Aktarımında Kiralanan Hatlar Yada Bildiğimiz Telefon Hatları İle Yapılan İletişimin Temel Taşını Modemler Oluşturur.