Egzersizdeki Biyokimyasal Değişiklikler

... konulu sunumlar: "Egzersizdeki Biyokimyasal Değişiklikler"— Sunum transkripti:

1 Egzersizdeki Biyokimyasal Değişiklikler
Dr. Akın Yeşilkaya

2

3 Hücreler İntermediyer filament Protofibril Protofilament Çift zincir sarmallanmış sarmal a-Heliks

4 Protofibril Protofilament Çift zincirli sarmalanmış sarmal Keratin a-heliks

5

6 Kas fibril demeti Nukleus Miyofibriller Sarkomer Miyofibril Kas
Sarkoplazmik retikulum Sarkomer Kas fiberi Kapilerler I bandı A bandı Z diski M çizgisi Kas

7

8 Fosfolipid çift tabakası
Fosfolipidler İntegral membran proteinleri Hidrofobik bölgeler Hidrofilik bölgeler Periferal membran proteini Nukleus Sitozol Karbohidrat yan zincirleri Glikoprotein Plazma membranı

9 Canlı? Canlı ile cansız arasındaki fark nedir? Teolojik, Filozofik,
Pozitif bilimler

10 Cansız Molekül Canlı Kimyasal özellik Fiziksel özellik Ayrıcalıklı özellikler

11 Biyokimya, cansız moleküllerin canlıdaki özelliklerini, fonksiyonlarını ve nedenlerini araştırır.
Biyokimyacılar da canlının kimyasal yapısını kimyasal, fiziksel ve biyolojik yöntemler kullanarak araştırır.

12 Biyokimyanın Tarihi 1828 Friedrich Wöhler bir tüpte üre sentezlemiştir. 1878 Wilhelm Kühne enzim ismini kullanmıştır. 1897 Eduard ve Hans Buchner hücre ekstraktlarını kullanarak glukozdan alkol fermentasyonunu gerçekleştirmiştir (1907’de Nobel). 1903 Carl Neuberg ilk defa Biyokimya adını kullanmıştır. 1926 J.B. Sumner üreaz enzimini kristalize etmiştir. 1953 James Watson ve Francis Crick DNA’nın yapısını tanımlamışlardır

13 Nobel Ödülü (Tıp) 1962 James Dewey Watson Francis Harry Compton Crick
                                Nobel Ödülü (Tıp) 1962 James Dewey Watson Harvard University Cambridge, MA, USA 1928- Francis Harry Compton Crick Institute of Molecular Biology Cambridge, İngiltere

14

15 Canlıların özellikleri
Kompleks fakat mükemmel bir düzenle çalışan kimyasal bir oluşumdur. Canlı yapısında bulunan her bir parça belirli bir görev üstlenmiştir. Canlı sistemler çevrelerinden enerji alarak bu enerjiyi belli bir amaç için kullanmaktadır. Canlılar tüm fonksiyonlarını kullanarak çoğalırlar.

16 Biyomolekül Nedir? Nelerden oluşur?

17 Biyolojik Moleküler Mantık Biyomolekül
Atom Molekül Organel Hücre Biyolojik Moleküler Mantık Biyomolekül

18 Yaşamın kimyasal elemanları
Biyomoleküller: canlılığın molekülleri. Canlı organizmalarda bulunan ve bilinen kurallara ek olarak moleküller bir mantık çerçevesinde hareket eden moleküllere BİYOMOLEKÜL denir Bir insan organizmasının atomlarının %95’ini oluştururlar. Karbon (C) % 50 Oksijen (O) % 20 Hidrojen (H) % 10 Azot (N) % 8.5 Kalsiyum (Ca) % 4 Fosfor (P) % 2.5

19 Yaşamın kimyasal elemanları
Diğer inorganik elementler Potasyum (K) % 1 Kükürt (S) % 0.8 Sodyum (Na) % 0.4 Klor (Cl) % 0.4 Magnezyum (Mg) % 0.1 Demir (Fe) % 0.01 Mangan (Mn) % 0.001 İyot (I) %

20 BİYOMOLEKÜLLER Canlıları oluştururlar
C, H, O ve N’tan zengin organik yapılardır. Monosakkaridler, amino asitler, yağ asitleri ve nükleotidler temel biyomoleküllerdir. Bunların polimerizasyonu ile makromoleküller meydana gelir

21 Yaşamın kimyasal elemanları
Karbohidratlar Proteinler Lipidler Nükleik asitler Vitaminler

22 Yaşamın kimyasal elemanları
Karbohidratlar Glukoz Proteinler Aminoasitler Lipidler Yağ asitleri Nükleik asitler DNA, RNA Vitaminler -

23 Bir E. coli bakterisinde
3000 protein 1000 nükleik asit molelekülü bulunur Bir insanda protein molelekülü bulunur

24 YAŞAMIN MOLEKÜLER MANTIĞI
Moleküler düzenlemede basitlik ve sadelik vardır. Bütün türlerin tek bir atası vardır. Bir türün farklılığı sahip olduğu protein ve nükleik asitlerle sağlanır. Canlılarda MAKSİMAL EKONOMİ kuralı işler

25 CANLILAR VE ENERJİ Tüm termodinamik kanunlara uyarlar.
Canlılık minimal entropi demektir. Canlılar bu düzeyde kalmanın faturasını çevrelerine ödetirler. Enerji kaynakları güneştir Kimyasal enerji kullanırlar. Bu enerji tipini ATP ve benzerleri temsil eder.

26 SERBEST ENERJİ Serbest enerji iş yapma yeteneği olan enerji tipidir. Sembolü G dir. G = H - TS formülü ile hesaplanır.

27 ENERJİ BAZINDA HÜCRE TİPLERİ
Canlı hücreler çevreden aldıkları enerji türüne göre 2’ye ayrılır. 1. Fotosentetik hücreler 2. Heterotrofik hücreler

28 Fotosentetik hücreler

29 ATP Enerji Enerji Kimyasal reaksiyon veya sentez Besinsel kökenli
ADP+ P

30

31

32 CANLILARDAKİ KİMYASAL REAKSİYONLAR
İzobarik ve izotermik koşullarda yürür Enzimlerle katalize edilir. Metabolik yollar biçimindedir. Maksimal ekonomi esastır. Kendi kendilerini kontrol ederler. Çevreden (dış dünyadan) etkilenirler

33

34

35 CANLILAR VE ÇOĞALMA Canlı hücreler bölünerek çoğalabilirler.
Canlılar kendilerine benzer yeni canlılar meydana getirebilirler. Çoğalma ile ilgili temel moleküller DNA ve RNA’dır. Baz eşleşmesi kuralı, canlı özelliklerinin nesilden nesile değişmeden geçişini sağlar.

36

37

38 Kütle Birimleri: 1 dalton (Da yahut D) = Bir hidrojen atomunun kütlesi
= 1.67 X g 1 kDa = 1 kilo dalton = 1000 dalton Avogadro sayısı = X 1023 1 gram (g) = 1 X 10-3 kg 1 miligram (mg) = 1 X 10-3 g 1 mikrogram (μg) = 1 X 10-6 g 1 nanogram (ng) = 1 X 10-9 g 1 pikogram (pg) = 1 X g

39 Uzunluk Birimleri 1 milimetre (mm) = 1 x 10-3 m 1 mikrometre (μm) = 1 x 10-6 m 1 nanometre (nm) = 1 x 10-9 m 1 angstrom (Å) = 1 x m 1 nanometre = 10 Å

40 Hacim Birimleri 1 mililitre (ml) = 1 x 10-3 L = 1 cubic centimeters (cc)

41 Konsantrasyon birimleri
1 molar (M) = 1 mol/L = 1 mol madde/1 litre solüsyon 1 milimolar (1 mM) = 1 x 10-3 M 1 ozmol = 1 mol madde / çözünen maddenin oluşturduğu partikül sayısı 1 ozmolar (osm) = 1 osm/L = 1 ozmol madde / 1 litre solüsyon % 1 = 100 ml solüsyon içinde 1 g madde bulunması. % 1 mg = 100 ml solüsyon içinde 1 mg madde bulunması. 1 parts per million (ppm) = 1 mg madde/1 litre yahut 1 kg solüsyon

42 Glukoz: 90 mg/dL (= % 90 mg) 100 ml (kanda) 90 mg Glukoz Molaritesi kaçtır? (glukozun molekül ağırlığı 180’dir)

43 Enerji Birimleri 1 kalori (cal) = 1 gram suyu 14.5o’den 15.5o çıkarmak için gerekli ısı miktarı. 1 cal = joules 1 kilokalori (kcal) = 1000 cal

44 Santrifügasyon ve Ultrasantrifügasyonda kullanılan birimler:
rpm: Bir santrifüjün dakikadaki tur sayısı. RCF: Göresel santrifüj kuvveti. S = Svedberg birimi = 1 x saniye. Svedberg ünitesi, kolloidal sıvıların ultrasantrifügasyon sırasındaki çöküş hızlarını ölçmek üzere kullanılır. Yüksek S değeri daha ağır bir kütleye karşılıktır, ancak S değeri ile ağırlık arasında doğrusal bir ilişki yoktur.

45 CANLI HÜCRELERDE YAPILANMA
Basitten karmaşığa doğru giden hiyerarşik bir yapılanma vardır Biyomoleküllerdeki en ufak yapısal değişiklik hücrede ve sonunda ciddi bozukluklar yapar.

46

47

48

49 Hücre Prokaryotik hücre Ökaryotik hücre

50 Prokaryotik hücreler

51 Ökaryotik Hücre

52

53

54 Ayırıcı Santrifüj

55

56 Diferansiyel santrifügasyon
Doku homojenizasyonu Düşük hızda santrifügasyon (1000g,10 dakika) Süpernatantın orta hızda santrifügasyonu (20.000g, 20 dakika) homojenatı Süpernatantın yüksek hızdaki (80.000g, 1 saat) çok yüksek hızdaki ( g, 3 saat) Süpernatant çözünür protein içerir Peletde ribozomlar ve büyük makromoleküller bulunur Peletde Mikrozomlar (ER fragmanları) ve küçük partiküller hücreler, nükleus, sitoskelet, plazma membranları mitokondri, lizozomlar, peroksizomlar

57 Su

58 Su

59 Sulu Çözeltiler

60 Sulu Çözeltiler

61

62

63 BİYOMOLEKÜLLER Canlıları oluştururlar
C, H, O ve N’tan zengin organik yapılardır. Monosakkaridler,amino asitler, yağ asitleri ve nükleotidler temel biyomoleküllerdir. Bunların polimerizasyonu ile makromoleküller meydana gelir

64 Yaşamın kimyasal elemanları
Biyomoleküller: canlılığın molekülleri. Bir insan organizmasının atomlarının %95’ini oluştururlar. Karbon (C) % 50 Oksijen (O) % 20 Hidrojen (H) % 10 Azot (N) % 8.5 Kalsiyum (Ca) % 4 Fosfor (P) % 2.5

65 Yaşamın kimyasal elemanları
Diğer inorganik elementler Potasyum (K) % 1 Kükürt (S) % 0.8 Sodyum (Na) % 0.4 Klor (Cl) % 0.4 Magnezyum (Mg) % 0.1 Demir (Fe) % 0.01 Mangan (Mn) % 0.001 İyot (I) %

66 Yaşamın kimyasal elemanları
Karbohidratlar Glukoz Proteinler Aminoasitler Lipidler Yağ asitleri Nükleik asitler DNA, RNA Vitaminler -

67 Öncül Maddeler Ara Temel Biyomoleküller Makro- moleküller Molekül Üstü Yapılar Organeller CO2 Piruvat Nükleotidler Nükleik asit Ribozomlar Nukleus H2O Sitrat Amino asitler Proteinler Enzim Kompleksleri Mitokondri NH3 Malat Monosakkaridler Polisakkaridler Kontraktil Sistemler Kloroplast N Gliseraldehit -3-fosfat Yağ Asitleri Lipidler Mikrotübüller Golgi cismi MA: 50 – 250

68

69 ATP Enerji Enerji Kimyasal reaksiyon veya sentez Besinsel kökenli
ADP+ P

70

71

72 Karbohidratlar

73 Karbohidratlar

74

75

76 Karbohidratlar

77 Karbohidratlar

78 Karbohidratlar

79

80

81

82 Disakkaridler

83 Polisakkaridler Homopolisakkaritler Heteropolisakkaritler Nişasta
Glikojen Sellüloz Kitin Heteropolisakkaritler Heparin Kondroitin sülfat Kan grubu maddeleri

84

85 Lipidler

86 Lipidler

87 Lipidler: Yağ Asitleri

88 Yağ Asitleri

89 Yağ Asitleri

90 Lipidler

91 Mumlar Yağ asidinin karboksil grubu ile uzun zincirli hidrokarbonik alkollerle yaptığı bileşiklerdir.

92 Lipidler: Gliserolipidler

93 Lipidler

94 Lipidler

95 Lipidler

96 Lipidler: Kolesterol Siklopentanoperhidrofenantren halkası Kolesterol

97

98

99

100 Membranlar

101 Membranlar

102 Membranlar

103 Aminoasitler

104 Aminoasitler

105 Aminoasitler

106

107 Aminoasitler

108 Proteinler Primer yapı (Birincil) Sekonder yapı (İkincil)
Tersiyer yapı (Üçüncül) Kuaterner (Quaterner) yapı (Dördüncül)

109

110 Primer Yapı Düz aminoasit zinciri (peptid bağı)

111 Sekonder Yapı Hidrojen Bağı Disülfid bağı

112

113

114 Tersiyer Yapı Peptid bağı Hidrojen bağı Disülfid bağı
İyonik etkileşimler Hidrofobik etkileşimler Van der Waals bağı

115 Tersiyer ve Kuterner Yapı

116 Proteinlerin Fonksiyonları
Yapısal Proteinler Kas proteinleri Hücre iskeleti proteinleri Fonksiyonel Proteinler Enzimler Hormonlar

117 Membran Proteinleri İntegral proteinler Periferal proteinler

118 Fosfolipid çift tabakası
Fosfolipidler İntegral membran proteinleri Hidrofobik bölgeler Hidrofilik bölgeler Periferal membran proteini Nukleus Sitozol Karbohidrat yan zincirleri Glikoprotein Plazma membranı

119

120 Enzimler

121 Enzimler Protein yapısında olup biyolojik sistemlerde kimyasal reaksiyonları hızlandıran yani katalizliyen maddelerdir. Koenzim Yardımcı organik moleküller Kofaktör Yardımcı inorganik moleküller

122 Enzimler Prostetik grup Apoenzim Holoenzim

123

124

125

126 Enzimler Mutlak özgüllük Grup spesifikliği
Reaksiyon ve bağ spesifikliği Stereokimyasal spesifiklik

127 Enzimler Oksidoredüktazlar
Oksidasyon redüksiyon reaksiyonları katalizliyen enzimler. Transferazlar Hidrojen dışında herhangi bir atom veya atom grubunu aktaran enzimler Hidrolazlar Çeşitli bağları bir molekül su yardımıyla yıkan enzimler. Liazlar Hidroliz dışında başka bir mekanizma ile geriye çift bağ bırakarak substratlardan grupların çıkarılmasını katalizler. İzomerazlar Molekül içi değişiklik yaparak bir maddenin optik, geometrik veya pozisyon bakımından frklı bir izomerine dönüşmesini sağlar. Ligazlar (sentetazlar) ATP veya ona benzer bir bileşik yardımıyla iki bileşiğin bağlanışını katalizliyen enzimlerdir.

128 Enzimatik reaksiyonlarda Hızı Etkileyen Faktörler
Enzim Konsantrasyonu Substrat Konsantrasyonu Isının etkisi pH’nın etkisi Zamanın etkisi Işık ve diğer fiziksel faktörlerin etkisi

129

130

131

132

133

134

135

136 Enzim İnhibisyonu Kompetitif inhibisyon Unkompetitif inhibisyon
Nonkompetitif inhibisyon

137

138

139

140

141

142

143 Enzim aktivitesinin Kontrolü
Allosterik kontrol Kovalent modifikasyon ile kontrol Zimojenler

144 Allosterik Kontrol Son ürün inhibisyonu Kovalent modifikasyon
Enzim: Regülatör bölge Kuaterner yapı gösterir Kinetikleri farlkıdır Kovalent modifikasyon Kovalent bağın oluşması ile aktiviteleri değişir

145 Zimojenler Proenzim olarak sentezlenir
Başka bir enzim tarafından aktif forma dönüşür Tekrar proenzim yapısına geri dönemez Sindirim sistemi enzimleri

146 Pepsinojen-Pepsin Tripsinojen-Tripsin Kimotripsinojen-Kimotripsin Prokarboksipeptidaz-Karboksipeptidaz Proelastaz-Elastaz

147 Vitaminler

148 Vitamin Vücudta sentezlenemeyen ve dışardan alınması zorunlu olan organik moleküllerdir. Enzimatik reaksiyonlarda kofaktör olarak görev alırlar.

149 Suda çözünen vitaminler
Yağda çözünen vitaminler

150 Suda Çözünen Vitaminler
Tiamin (B1) Riboflavin (B2) Niasin (B3) Pantotenik asit (B5) Piridoksin (B6) Biotin Kobolamin (B12) Folik asit Askorbik asit (C)

151 Tiamin eksikliği Beriberi Riboflavin eksikliği Cheilosis, glossitis, seborrhea, ve fotofobi Niasin eksikliği Pellegra Piridoksin Periferal norritis Kobolamin eksikliği Megaloblastik anemi, metilmalonik asidüri ve pernisiyoz anemi Folik asit eksikliği Megaloblastik anemi Vitamin C Skorbüt

152 Yağda Çözünen Vitaminler
A Vitamini D Vitamini E Vitamini K Vitamini

153 Nükleik Asitler Baz (Nükleobaz) Karbohidrat (Riboz, Deoksiriboz)
Fosfat

154 Nükleobaz Pürinler Adenin Guanin Pirimidinler Timin Urasil Sitozin

155

156 Nükleozidler Baz b-N-glikosidik bağı Karbohidrat

157 Karbohidrat

158 Başlıca Nükleozidler:

159 Baz + Karbohidrat + Fosfat
Nükleotidler Karbohidrat Baz Fosfat Fosfoester bağı Baz + Karbohidrat + Fosfat

160 Nükleotidler

161 Nükleotidler

162 Nükleotidlerin İsimlendirilmesi

163

164 cAMP

165 Polinükleotidler 5’ + 3’

166 Polinükleotidler

167 Şeker-fosfat iskeleti
DNA Çap 20 Ao Küçük (Minör) Oyuk Tam bir dönüm 36 Ao Şeker-fosfat iskeleti 36 Ao Büyük (Majör) Oyuk Nitrojen baz çiftleri Merkez eksen

168 Ribonükleik Asit (RNA)
Mesajcı (mRNA) Taşıyıcı (tRNA) Ribozamal (rRNA)

169

170 Metabolizma

171 Karbohidrat Metabolizması

172 Sindirim Nişasta Glikojen Sellüloz sindirilemez Sukroz Sukraz
a1-4 Glikosidik bağlar a1-6 Glikosidik bağlar Sellüloz sindirilemez Neden? Sukroz Sukraz Amilaz

173 Barsaklarda emilim sodyuma bağımlı olarak gerçekleşir. Emilim hızları
Galaktoz Glukoz Fruktoz

174 Metabolik yollar Glikojenezis Glikojenolizis Glikolizis
Glukoneogenezis Hekzos monofosfat Yolu Genesis: oluşma, doğum Neo: yeni, yeniden Lizis: erime

175 Glikojen Glikojenez Glikojenoliz Diyet Glukoz Glikoliz Glikoneogenez Piruvat

176 Glikojenez

177 Glikojenoliz

178 Glikojenez Karaciğerde Glikojenoliz

179 Glikojenez Kasda

180

181 Glikoliz (Embden Meyerhof Yolu)
Aerobik şartlarda

182

183 Glikoliz Reaksiyonları
Fosfat transfer reaksiyonları: Kinaz Fosforil grubunun yer değiştirme reaksiyonları: Mutaz İzomerizasyon reaksiyonları (Örneğin Aldoz-ketoz dönüşümü): İzomeraz Dehidrasyon reaksiyonları: Enolaz Aldoz kırılması reaksiyonları: Aldolaz

184

185

186 Aerobik Glikoliz reaksiyonlarında enerjetik:
İlk basamakta ATP İkinci basamakta ATP Toplam ATP

187

188

189 Cori Döngüsü Karaciğer Glikojeni Kan Glukozu Laktik asit Kas Glikojeni

190

191 Hekzos Monofosfat Yolu

192

193

194

195 Mitokondri

196

197

198

199 Enzim Kompleksi Molekül ağırlığı (kDa) Altbirim sayısı Prostetik grup I.- NADH dehidrojenaz 850 >25 FMN, Fe-S II.- Süksinat dehidrojenaz 140 4 FAD, Fe-S III.- Ubikinon-Sitokrom c oksidoredüktaz 250 10 Hem’ler, Fe-S Sitokrom c 13 1 Hem IV.- Sitokrom oksidaz 160 6-13 Hem’ler, CuA, CuB

200

201 Lehninger, Principles of Biochemistry, 2000

202 Lehninger, Principles of Biochemistry, 2000

203

204

205

206

207

208

209

210

211

212

213 Mathews, Biochemistry, 1990

214

215 Lehninger, Principles of Biochemistry, 2000

216 Krebs Döngüsünün Enerjetiği
1 mol Asetil CoA Krebs döngüsüne girmesi ile: İzositrat’dan okzalosüksinat oluşumu 1NADH 3 ATP a-Ketoglutarat’dan Süksinil CoA oluşumu 1 NADH Süksinat’dan Fumarat oluşumu 1 FADH2 2 ATP Malat’dan Okzaloasetat oluşumu Süksinil CoA basamağında substrat seviyesinde fosforilasyon - 1 ATP TOPLAM 12 ATP

217 Genel Enerjetik 1 mol Glukozun Karbon dioksit’e parçalanmasına kadar olan Enerjetik: Glikolizde Piruvat oluşana kadar 2 ATP Piruvat’ın Asetil CoA’ya dönüşüm reaksiyonu 2 x NADH 6 ATP Krebs Döngüsünde (2 Asetil CoA girmesinden dolayı) 2 x 12 ATP 24 ATP Anaerobik glikolizisde oluşan NADH’ın mitokondriye girmesi TOPLAM 38 ATP

218

219 Lipid Metabolizması

220

221

222 Safra Asitlerinin Miçel Oluşumundaki Yeri

223

224 Safra Asitlerin Enterohepatik Dolaşım

225

226

227 Genel Enerjetik 8 Asetil CoA 8 x 12 ATP 96 ATP 7 x NADH 7 x 3 ATP
1 mol Palmitik asidin Karbon dioksit’e parçalanmasına kadar olan Enerjetik: 8 Asetil CoA 8 x 12 ATP 96 ATP 7 x NADH 7 x 3 ATP 21 ATP 7 x FADH 7 x 2 ATP 14 ATP Aktivasyon için 2 ATP TOPLAM 129 ATP

228 Protein Metabolizması

229 Protein Metabolizması
Üreotelik Canlı

230 Aminoasitler Amonyak (NH3) Vücüt Proteinleri Diyet Proteinleri
Glikoliz Krebs Döngüsü Üre Amonyak (NH3) Glukoz Ketonlar CO 2

231 Aminoasitlerin Katabolizması
Amino grubunun uzaklaştırılması Karbon iskeletinin metabolik ara ürünlere dönüştürülmesi

232

233 Aminoasit Katabolizması
Amino grubunun uzaklaştırlması Transaminasyon Deaminasyon (Oksidatif) Amonyağın taşınması Üre döngüsü reaksiyonları

234 Aminoasit Katabolizması
5-7 g/gün aminoasit nitrojeni atılır.

235 Lizin, treonin, prolin ve hidroksiprolin transaminasyona uğrayamaz.

236 Oksidatif Deaminasyon: Glutamat Dehidrojenaz
Mitokondriyal

237 Amonyağın kaynakları Dokular Barsak bakterileri Diyetsel protein
GİS’de bulunan üre

238 Amonyak Taşınması

239 Amonyak Taşınması

240 Amonyak Taşınması

241 Amonyak Taşınması Ekstrahepatik dokularda amonyak uzaklaştırılması glutamin ile olmaktadır. Karaciğere taşınan glutamin burada üreye çevrilerek dışa atılır. Kaslarda oluşan amonyum iyonları alanin üzerinden karaciğere taşınır.

242 Glukoz-Alanin Döngüsü

243

244 Aspartat-Arjininosüksinik asit
Döngüsü

245

246 Aminoasitlerin Yıkımı
Glikojenik aminoasitler Ketojenik aminoasitler Glikoketojenik aminoasitler

247

248 Aminoasitlerin Biyosentezi
Besinsel Essansiyel Valin Lösin İzolösin Treonin Metiyonin Lizin Arjinin Fenilalanin Triptofan Histidin Besinsel Nonessansiyel Glisin Alanin Serin Tirozin Sistein Aspartat Glutamat Asparajin Glutamin Prolin Hidroksiprolin

249 Besinsel Nonessansiyel Aminoasitlerin Biyosentezi
amfibolik ara maddelerden piruvat, asetil CoA, sitrik asit döngüsü ara bileşikleri diğer aminoasitlerden sentezlenmektedir

250

251 Kas Metabolizması

252

253

254

255 Kas Tipleri Tip I (yavaş kasılma) Tip II A (hızlı kasılma, oksidatif)
Tip IIB (hızlı kasılma, glikolitik).

256 Kas Tiplerin Özellikleri
Tip I yavaş kasılma Tip II hızlı kasılma MiyozinATPaz düşük yüksek Enerji kullanımı Mitokondri çok az Renk kırmızı beyaz Miyoglobin var yok Kontraksiyon oranı yavaş hızlı Dayanıklılık uzamış kısa

257 Sprinter Enerji kaynağı olarak ilk 4-5 saniyelerde kreatin fosfat kullanılmakta daha sonra da anaerobik glikolizis devreye girer. Elde edilen verilere göre sprint esnasında glikolizis 1000 kez artmaktadır.

258 Maraton Aerobik glikolizis ATP için temel kaynak olmaktadır.
Ana enerji kaynakları kan glukozu ve epinefrin uyarımı ile adipoz dokudaki triaçilgliserollerden serbestlenen yağ asitleridir. Hepatik glikojen ise kan glukozunu yüksek tutmak üzere azalmaktadır. Kas glikojeni de kaynak olmasına rağmen daha çok bir sprint esnasında daha hızlı tüketilmektedir. Yapılan hesaplamalara göre kaslardaki enerjiyi kan glukozu 4 dakika, karaciğerdeki glikojen 18 dakika, kaslardaki glikojen 70 dakika ve adipoz dokudaki yağ asitleri 4000 dakikaya kadar yetmektedir. Ancak kaslardaki yağ asitlerin oksidasyonu daha yavaş olmasına rağmen maratoncularda ana enerji kaynağı sırasıyla glukoz ve yağ asitleri oluşturmaktadır.

259 Kas Yorgunluğu Sebebi içerisinde muhtemelen laktik asit birikimi değil de proton birikimi olduğu düşünülmektedir. Bu sonuca da kaslara laktik asit verilmesine rağmen yorgunluk hissedilmemesi sonucunda ulaşılmıştır.

260 Protonların artması: Sarkoplazmik retikulumdan Ca2+ salınımını azaltmakta, Aktomiyozin ATPaz aktivitesini azaltmakta, Kas kontraksiyonunda yer alan bazı enzimlerin konformasyonel yapılarını etkilemektedir.

261 Karbohidrat Yüklemesi
Karbohidrat yüklemesi (aynı zamanda glikojenin soyulması ve boşaltma-yükleme olarak da bilinir) birçok uzun mesafe koşucuları arasında popülerdir. Amacı yarış öncesi kasları mümkün olabildiği kadar glikojen ile yüklemektir. Bunu gerçekleştirmek için yarıştan önce 3 gün süre ile çok düşük miktarlarda karbohidrat alarak ve koşarak glikojen depolarını boşaltmak ve yarışa 3 gün kala da oldukça çok miktarda karbohidrat yiyerek yapılır.

262 Soda yüklemesi Sodiyum bikarbonat alarak egzerzis esnasında oluşan protonları tamponlamak maksadıyla yapılır. Sprinterlarda oluşan protonlar bu süre zarfında kas içinde kaldığında fazla etkili olmamaktadır. Halbuki 800 m koşucularda kasda oluşan protonlar kan dolaşımına geçtiği için daha etkili olacaktır. Uzun mesafe koşucularında da fazla bir etkisi olmayacaktır, çünkü laktat ve proton salınımı bunlarda aerobik metabolizmadan dolayı az miktarda meydana gelmektedir.

263 Kan Dopingi Kan dopingi, atletin kendi kanını yarıştan önce tekrar kendisine verilmesi olayıdır. Numune yaklaşık olarak 5 hafta öncesinden 1 litre kadar alınarak düşük ısıda depolanır. Elde edilen veriler bunun özellikle uzun mesafe koşucuları için faydalı olduğu ve performansın kullanılabilir oksijen ile sınırlı olduğunu göstermektedir.

264 Kreatin Yüklenmesi Kreatin, kısa sürelerde yüksek yoğunluklu performansı artırmak için oral yolla alınmaktadır. Yapılan bazı çalışmalar kas performansını pozitif yönden etkilediğini ileri sürmektedir.

265 Anabolik Steroidler Androstenedion, doğal bir zayıf androjendir. Daha çok kas kütlesini ve performansı artırmak için kullanılır. Kullanımı ve diğer anabolik steroidler yan etkilerinden dolayı birçok sporlarda yasaklanmıştır.