Yrd.Doç.Dr. İdil IŞIK İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü

... konulu sunumlar: "Yrd.Doç.Dr. İdil IŞIK İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü"— Sunum transkripti:

1 Yrd.Doç.Dr. İdil IŞIK İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü
SORUMLU VATANDAŞ HAREKETİ ÜNİVERSİTE EĞİTİMLERİ Yrd.Doç.Dr. İdil IŞIK İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü

2

3

4 Paydaşlar T.C. Ulaştırma Bakanlığı T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
• Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü • Karayolları T.C. İçişleri Bakanlığı • Emniyet Genel Müdürlüğü • Jandarma Genel Komutanlığı T.C. Milli Eğitim Bakanlığı • Okul Öncesi Eğitimi • İlköğretim • Çıraklık veYaygın Eğitim T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı T.C. Sanayi veTicaret Bakanlığı Boğaziçi Üniversitesi Erzincan Üniversitesi Gazi Üniversitesi Ankara Büyükşehir Belediyesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi Türk Akreditasyon Kurumu Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu TRT- Türkiye Radyo Televizyon Kurumu TÜVTURK- Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim A.Ş.

5 Trafikte Sorumluluk Hareketi: AMAÇ
Ulaştırma Bakanlığı’nın koordinasyonunda, “Trafikte Sorumluluk Bilinci” alanında çalışma yapan kurum ve kuruluşların işbirliğinde; “Trafikte Can Güvenliği” konusunda koruyucu önlemler alınması ve sorumluluk bilincinin geliştirilmesi konularında toplumu bilgilendirmek kamuoyunda farkındalık yaratmak

6 TRAFİKTE SORUMLULUK HAREKETİ
PAYDAŞ TOPLANTILARI “SOSYAL PAYDAŞLAR” GÜVENLİ TAŞIT HAREKETİ CAN DOSTLARI HAREKETİ SORUMLU VATANDAŞ HAREKETİ TİCARİ VASITA SÜRÜCÜLERİ ÇOCUKLAR ÜNİVERSİTE HALK ÇALIŞANLAR HALK EĞİTİM MERKEZİ ÖĞRETMENLERİ ÖĞRETMENLER VELİLER

7 Film otomatik olarak geliyor.

8

9 Dünyada Ölüm Nedenleri
SORUMLU VATANDAŞ HAREKETİ Üniversite Eğitimleri: AMAÇ • Trafik güvenliği açısından en fazla tehdit altında olan üniversiteli yetişkinlerin bu konuda sorumluluk almasını sağlamak Dünyada Ölüm Nedenleri Dünya Sağlık Örgütü raporuna göre, ölüm nedenleri arasında trafik kazaları; 2004 yılında 9. sıradadır. 2030 yılında, 5. sıraya yerleşecektir. Kaynak: World Health Organization (2009). Global StatusReport on RoadSafety: Time forAction. Geneva: WHO Press. ( injury_prevention/road_safety_status/2009)

10 Türkiye Genel Kaza İstatistikleri
• Ölü sayısı sadece kaza yerinde ölenleri kapsadığı için bu tabloda gözükenden daha yüksektir.

11 • 1974-600 bin araç 2009- 14 milyon araç
Türkiye Taşıt Sayıları • bin araç milyon araç Taşıt Yaşları • arası model 6 milyon araç

12 AMAÇ: Zihinsel Şema Oluşturmak
• Trafik güvenliği konusunda öğrencilerin zihinsel bir şema geliştirmelerini sağlamak • Bu şemada kendi can güvenliği ve diğer insanların can güvenliğini korumanın önemini konumlandırmalarını sağlamak • Güvenlik olgusunun çeşitli gündelik kararlarda bir referans noktası ya da kriter olmasını sağlamak

13 Tehlike Risk

14

15 Hipopotamın Kulakları
Tehlike hakkında ipucu Tehlikenin anlaşılması Risk hakkında kestirim

16 Trafikteki Tehlikeler
BENİM KONTROLÜMDE • Kendi davranışlarım ve yaptığım hareketler • Aracımın güvenlik açısından özellikleri, bakımı BENİM KONTROLÜM DIŞINDA • Yayalar ve diğer yol kullanıcılarının davranışları • Diğer sürücülerin davranışları ve yaptıkları hareketler • Diğer sürücülerin araçlarının güvenliği ve bakımı • Yol koşulları • Hava koşulları

17 Neyi Kontrol Edebiliriz?
• Kendi davranışlarımı • Aracımın güvenlik açısından özelliklerini, bakımını O halde; • Güvenlikteki kilit faktör “Ben” • Kendi kontrolümüz altındaki faktörleri yönetebiliriz.

18

19 YOL KULLANICININ KENDİ KONTROLÜ ALTINDAKİ UNSURLAR 1 Kendi Davranışlarım

20 Kazalardan Korunma İlkeleri 1
• Kazanın tanımını “Kıl payı atlatılan kazalara” indirge • Kritik davranışı analiz et • Tekrarlanmaması için önleyici tedbir al

21 Kazanın Tanımı

22 1 29 300 Ölümlü Kazalar Ciddi Yaralanmalar Sakatlıklar
Ciddi Maddi Kayıplar 1 29 Hafif Yaralanmalar Önemsiz maddi Kayıplar Kayıp yaratmayan kazalar ve kıl payı atlatılanlar 300

23 Türk Kültürüne Uyarlama
Patent: Psikoteknik Değerlendirme ve Sürücü Davranışı Geliştirme Eğitimlerine Katılan Profesyonel Sürücüler Allah Rahmet Eylesin Sadece bu vakalar dikkate alınacak olursa, vakaların %99.7’si ile ilgilenilmemiş demektir. Tehlikenin Fark Edilmesi : Kıl payı atlatılan kazaların altında binlerce tehlike kaynağı tanımlanabilir. Allah Beterinden Saklasın Allah Korudu Güvensiz koşullar, davranışlar ve uygulamalar hakkında veri sağlar

24 Kılpayı Atlatılan Olaylar

25 Kılpayı Atlatılamayan Olaylar !

26 Kılpayı Atlatılan Olaylar
• Olayın kıl payı atlatılmasını sağlayan faktörler - Tehlikeyi geç de olsa kişi fark etmiştir. Kazanın ortaya çıkmaması için gereken doğru tepkiyi seçebilmiştir. Doğru tepkiyi göstermek için yine de zamanı vardır. Her zaman bu kadar şanslı olamıyoruz.

27

28 Kritik Olay & Davranış Kaza yaşanmadan önceki son tehlikeli durum
• Hangi hareketi yapmasaydı kaza engellenebilirdi? • Kritik olay ya da davranış, genelde tehlikelerin fark edilememesi ile ilgilidir. • Kritik olay/davranış engellenirse kazalar da engellenebilir. • Kazalar analiz edilirken, kritik olay ve davranışlar tespit edilmelidir. Bu slaytta trafik müdürlüğünden kritik olayla ilgili film gösterimi link atılacak

29 Kazalardan Korunma İlkeleri 2
• Tehlikeyi fark et • Doğru karar ver • Doğru zamanda tepki ver

30 TRAFİK TANZİM İŞARETLERİ
Trafik İşaretleri TRAFİK TANZİM İŞARETLERİ TEHLİKE UYARI İŞARETLERİ OTOYOL İŞARETLERİ BİLGİ İŞARETLERİ DURMA VE PARK ETME

31 Tehlike Uyarı İşaretleri

32 Can Güvenliğiniz için Temel Kurallar
• Trafik işaretlerinin gösterdiği tehlikelere hazır olmak • Emniyet Kemeri takmak ve tüm yolcuların takmasını sağlamak • Araç sahibi olmanın getirdiği sorumlulukları yerine getirmek bakım muayene sigorta • Alkollü araç kullanmamak

33 BURADA NELER OLUYOR?

34 Resmin üstüne tıklayınca emniyet kemeri video kaydı çalışacak

35

36

37

38 BU ADAM NE YAPIYOR?

39 Resmin üstüne tıklayınca sarhoş gözlüğü video kaydı gösterilecek

40

41 Alkolün Etkisi FONKSİYONLAR Dürtüler Kavrama Genel Davranışlar
Araç Kullanma Yetisi UYARICI ETKİSİ Korkunun azalması Kendine güvenin artması Alışkanlıklardan vazgeçme Kendini kontrol edememe Cesaret artışı Düzensizlik, dengesizlik Aşırı hız, tehlikeli manevra Acil durumda kontrol kaybı YATIŞTIRICI ETKİSİ Yorgunluk Dikkatte azalma Hafıza kaybı Tepkilerde yavaşlama Dikkatsizlik, uyuşukluk Tepki eksikliği,Yanlış karar Acil durumda kontrol kaybı

42 BU NEDİR?

43

44

45 YOL KULLANICININ KENDİ KONTROLÜ ALTINDAKİ UNSURLAR 2 Aracının güvenlik açısından özellikleri, bakımı, muayenesi

46 Aracının güvenlik açısından özellikleri, bakımı, muayenesi
• Her birey kendi aracının güvenliğini sağlamaktan sorumludur. • Üzerinde bireysel kontrole sahip olduğu tek araç kendisininkidir. • Diğer kullanıcıların araçlarıyla ilgili eleştiriler yerine kendi aracının periyodik muayene ve bakımını temin etmek şarttır. • HEDEF: “GÜVENLİ TAŞIT”

47 Güvenli taşıt için önemli noktalar
• Görüş ve görünme • Hareket ve duruş • Taşıma • Emniyet

48 Güvenli Taşıt Kullanmadan Önce Kişisel Sorumluluk Alanları
Tüm lastiklerinizin havasını kontrol ediniz. Camlarınızı, aynalarınızı temizleyiniz. Cam yıkama sisteminizi, cam suyu seviyenizi kontrol ediniz. Sinyallerinizin ve far sistemlerinizin çalıştığından emin olunuz. Ayna ayarlarınızın doğru olduğundan emin olunuz. Kesinlikle araç kapasitenizin üzerinde yolcu veya yük kabul etmeyiniz.

49 Güvenli Taşıt Seyir Halinde... Kişisel Sorumluluk alanları
Aracınızın yol tutuşunda ya da frenlemesinde anormallik hissediyorsanız, hızınızı azaltarak en yakın hizmet noktasına gidiniz ya da bir çekici çağırınız. Aracınız yolda düz bir hatta gitmiyorsa lastikleri kontrol ediniz. Lastiklerinizde problem yok ise, bir servis noktasına intikal ediniz.

50 Güvenli Taşıt Düzenli Olarak... Kişisel Sorumluluk alanları
Lastiklerinizi, fren sistemlerinizi ve diğer yürüyen aksamı mutlaka kontrol ettiriniz. Yangın söndürme cihazının ve ilk yardım setinin içeriğini ve kullanım tarihlerini kontrol ediniz. Aracınızın periyodik araç muayenesini ve egzoz gazı emisyon ölçümünü zamanında yaptırınız.

51 Tüm araçlar başlangıçta asgari güvenlik şartlarını sağlayarak üretilirler. Ancak periyodik bakımları yapılmadığı sürece güvenlikten kaybederler. En iyi tamir bakımdır YETKİLİ SERVİS eğitimli insanlar çalıştırılır. başlangıçta maliyetli görünse dahi uzun vadede ekonomiktir AMATÖR KİŞİLER bakımları veya onarımları kendilerinin yapmaları telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurur.

52 En iyi tamir bakımdır • Periyodik bakımları aksatılmadan yapılan araçlarda arıza ihtimali düşüktür. • Bu nedenle zaman ve para tasarrufu sağlanır.

53 ve pasif önlemlerin durumunu nasıl öğrenebilirim?
Aracımın bakım ihtiyacını nasıl öğrenebilirim? Aracımdaki aktif ve pasif önlemlerin durumunu nasıl öğrenebilirim?

54

55 Araç muayenesi ne demektir?
Trafiğe çıkan motorlu ve motorsuz araçların teknik yeterliliklerinin muayene edilerek tesbit edilmesidir. ARAÇ MUAYENESİ TÜVTURK ÇAĞRI MERKEZİ

56 Araç Muayenesinin Trafik Güvenliğine Katkısı
Uluslarası standartlarda muayene hizmetinin başladığı tarih: 11 Ocak 2008 11 Ocak Ekim 2010: 10 milyon 645 bin aracın muayenesi yapılmıştır. Bu araçların; % 40’ı (4 milyon 285 bin) : Trafik ve taşıt güvenliği açısından tehlike arz edecek nitelikte kusur veya eksiklik nedeniyle ağır kusurlu” ya da “emniyetsiz” raporu almıştır. İlk muayenelerinde kalan araçlar bir ay içinde kusur ve eksikliklerini gidererek ikinci ücretsiz muayeneye gelmektedirler. İkinci muayenesine gelen yaklaşık 4 milyon araçtan %96.3’ü, eksiklik ve kusurlarını gidererek muayeneden başarı ile geçmişlerdir. Bu demektir ki; 4 milyonun üzerindeki araç var olan kusurlarını gidermiş daha önce güvensiz bir şekilde yollarda dolaşırken güvenli hale getirilmiştir.

57 Araç Muayenesinin Trafik Güvenliğine Katkısı
Araç Parkı ve Muayeneye Gelme Oranı Hafif ticari ve ağır vasıtaların her yıl periyodik araç muayenesi yaptırma zorunluluğu bulunmaktadır. Zorunlu periyodik muayenesine gelmesi gereken araçlar içinde hafif ticari araçların %26’sı ve ağır vasıtaların %32’si periyodik araç muayenesine gelmemektedirler. Periyodik araç muayenesindeki muayeneden kalma oranları göz önüne alındığında trafikte kontrol dışında hareket eden, trafik ve taşıt güvenliği için tehlike arz eden önemli ölçüde aracın olduğu düşünülmektedir.

58 Kusur Tipleri KUSUR TİPLERİ ARAÇ MUAYENESİ KUSURSUZ HAFİF KUSUR
EMNİYETSİZ KUSURSUZ HAFİF KUSUR AĞIR TÜVTURK ÇAĞRI MERKEZİ ARAÇ MUAYENESİ Araç muayenesi tüm taşıtların güvenlik seviyesinin topluca yükseltilmesini sağlar.

59

60 Hadi Sayalım

61 Araç Muayene Sıklığı a)  Hususi otomobiller ile bunların her türlü römorkları ilk 3 yaş sonunda ve devamında her 2 yılda bir, b)  Resmi ve ticari plakalı otomobiller ile bunların her türlü römorkları ilk 2 yaş sonunda ve devamında yılda bir, c)  Lastik tekerlekli traktörler ile bunların her türlü römorkları ilk 3 yaş sonunda ve devamında 3 yılda bir, d)  Diğer bütün motorlu araçlar ile bunların her türlü römorkları ilk 1 yaş sonunda ve devamında yılda bir, periyodik muayeneye tabi tutulur

62 Araç sahipliliği ve Sorumluluklar
Trafik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Egzoz Emisyonu Ölçümü Periyodik araç bakımı Periyodik Araç Muayenesi Araçlarda kullanılan lastiklerin diş yüzeyinin ana yivlerindeki (oluklar) diş derinlikleri, 4 den az lastikli araçlarda en az 1 mm , 4 ve daha fazla lastikli araçlarda en az 1,6 mm olacaktır.

63 Araçta bulundurulması zorunlu malzemeler
İlk yardım çantası: Traktörler, motosikletler ve motorlu bisikletler hariç tüm motorlu araçlarda 1 adet. Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m), 2 Adet Hidrofil gaz steril (10x10 cm 50’lik kutu), 1 Kutu Üçgen sargı, 3 Adet Antiseptik solüsyon (50 ml), 1 Adet Flaster (2 cm x 5 m), 1 Adet Çengelli İğne, 10 Adet Küçük makas (paslanmaz çelik), 1 Adet Esmark bandajı, 1 Adet Turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), 1 Adet Yara bandı, 10 Adet Alüminyum yanık örtüsü, 1 Adet Tıbbı eldiven, 2 Çift El feneri, 1 Adet Üçgen Reflektör: Motosikletler ve motorlu bisikletler hariç tüm motorlu araçlarda 2 adet. Yangın Söndürme Cihazı: Sayısı, cinsi ve kapasitesi araç sınıfına ve aracın kullanım amacına göre değişiklik gösterir. Stepne: Motosikletler ve lastik tekerlekli traktörler hariç bütün araçlar ile tarım orman römorkları da dahil olmak üzere tüm römorklarda her zaman kullanılabilir durumda bulundurulacaktır. Runfled lastikleri olan, orjinalinde stepne bulunmayan ve lastik tamiri kiti bulunan araçlarda stepne bulundurma koşulu aranmamaktadır. Yangın tüpü: Binek araçlarda 1 adet 1 kg Yolcu sayısı 26 ya kadar olan otobüsler için 2 adet 2 kg Azami ağırlığı 12 tondan küçük olan kamyonlarda 1 adet 4 kg Araç tehlikeli madde taşıyor ise 2 adet 6 kg  

64

65 Sonuç Trafik ortamında, kendinize tehlikeleri fark edecek kadar zaman tanıyın. Bunun için; Hızınızın düşük olması gerekir. Her zaman uyanık ve dikkatli olmanız gerekir. Davranışlarınızın sorumluluğunu almanız gerekir. Kıl payı atlattığınız olayları önemseyin ve tekrarlanmaması için önlem alın. Aracınızın güvenlik koşullarını sağlayın, düzenli bakım ve muayene yaptırın.

66

67 Üniversitelilerden Beklentiler
• Kendinizin ve çevrenizdeki kişilerin can güvenliğini sağlamak birincil sorumluluğunuzdur. • Güvenliği yükseltici örnek davranışlarınız çevrenizde fark yaratır. • Dünyada trafik güvenliği konusunda harekete geçirilmesi yönünde harekete geçen gençlik organizasyonları ve oluşumlar vardır. Katılım konusunda girişimci olmak gerekir.

68 Trafikte Sorumluluk Hareketi’ne
sen de katıl! Teşekkürler.