II. ÜNİTE YERÜZÜNDE YAŞAM ETKİNLİKLER

... konulu sunumlar: "II. ÜNİTE YERÜZÜNDE YAŞAM ETKİNLİKLER"— Sunum transkripti:

1 II. ÜNİTE YERÜZÜNDE YAŞAM ETKİNLİKLER
BARIŞ KIRCALI ÖZEL MERVE KOLEJİ

2 YERÜZÜNDE YAŞAM ETKİNLİKLER
1. HARİTALAR NE İŞE YARAR? 8. BİR YAŞAM BİR UYGARLIK 2. ÇÖL VE KUTUP ARASINDA 9. HİTİTLER 3. NE YİYOR, NASIL GİYİNİYORLAR 4. ÜLKEMİZDEN YEDİ RENK 5. ÇATALHÖYÜKTE YAŞAM 6. YÜZYILLAR BOYUNCA YERLEŞME 7. ANADOLUDA İZ BIRAKANLAR

3 HARİTALAR NE İŞE YARAR?

4 HARİTALAR NE İŞE YARAR? Dünyanın değişik ölçeklerle çizilmiş haritaları kullanılarak öğrencilere çalışma kağıtlarında yer alan sorular sorulur. Özellikle farklı ölçeklerdeki haritalarda değişen ayrıntılar işaret edilir. Bu şekilde harita okuma becerisi geliştirilir. Haritalar üzerine yeni bilgiler yerleştirmek için araştırma ödevleri verilerek öğrencilerden yeni öğrendikleri bilgileri haritalar üzerine yerleştirmeleri istenir.

5 Yukarıdaki dünya haritası üzerinde bazı bilgiler verilmiştir
Yukarıdaki dünya haritası üzerinde bazı bilgiler verilmiştir. Bu bilgilerden nasıl yararlanabiliriz?

6 Haritalar bize pek çok bilgi verir
Haritalar bize pek çok bilgi verir. Ancak haritalar üzerinde bu bilgilerin nasıl gösterildiğini anlamamız gerekir. 1. Dünya’yı tam ortadan ikiye böldüğü düşünülen ekvator çizgisinin gerçek uzunluğu yaklaşık kilometredir. Bu haritada ise 16 santimetre olarak gösterilmiştir. Ne kadar küçültüldüğünü bulabilir misiniz? 2. Yeryüzündeki 5000 kilometrelik bir uzaklık, bu harita üzerinde 2 santimetre olarak çizilmiştir. Bize verilen bu bilgiden yararlanarak harita üzerinde çeşitli hesaplamalar yapabiliriz. Örneğin yukarıda işaretlenmiş yerlerin gerçekte ne kadar uzunlukta olduklarını bulabilir misin? Ankara - Pekin (Çin) arası…………………………….kilometredir. Ankara – Kampala (Uganda) arası …………………kilometredir.

7 Yandaki ev gerçekte 12 metre Yüksekliğindedir
Yandaki ev gerçekte 12 metre Yüksekliğindedir. Oysaki buraya çizilirken 3 Santimetre olarak çizilmiştir. Hangi oranda küçültüldüğünü söyleyebilir misin? Bizim boyutlarımıza göre çok büyük olan dünyamızı bir bütün olarak görebilmek için de küçültme yapılmasına ihtiyaç vardır. Dünyamızın kağıt üzerine aktarılmış hali olan haritalardaki küçültmeyi gösteren araca ölçek denir. Her haritada ölçek yani küçültme aynı miktarda olmaz.

8 ARAŞTIRMA Aşağıdaki konularda araştırma yapmak için verilen haritalardan hangileri en uygundur? Bu konularla ilgili bilgi bulunan birden fazla harita olabilir. Ancak size en uygun olanını seçmelisiniz. Nedenini açıklayın. Ankara iline komşu olan iller Ülkemizin komşuları Ülkemize en yakın kıtalar Ülkemiz ve yakın çevresindeki temel yeryüzü şekilleri Ankara şehrinin merkezinde bulunan bulvarlar Kızılırmak nehrinin denize döküldüğü yer Ankara şehrinin yakın çevresindeki köyler

9 Bu haritada nereleri bulabiliriz?
Ankara Haritası Bu haritada nereleri bulabiliriz? Kızılay ile Adliye Sarayı arasındaki uzaklık kaç metredir?

10 Bu haritada nereleri bulabiliriz?
Ankara Haritası Bu haritada nereleri bulabiliriz?

11 Bu haritada nereleri bulabiliriz?
Kızılırmak Haritası Bu haritada nereleri bulabiliriz?

12 Bu haritada nereleri bulabiliriz?
Türkiye Haritası Bu haritada nereleri bulabiliriz?

13 Bu haritada nereleri bulabiliriz?
Dünya Haritası Bu haritada nereleri bulabiliriz?

14 Yukarıdaki haritalarda ortak olan öğeleri yazınız.
Yukarıdaki haritaları birbirinden ayıran temel özellik nedir?

15 Haritalar dünyayı tanımamızı sağlarlar.
Aşağıda verilen ipuçlarından yararlanarak, haritadaki kıta ve okyanusları gösterebilir misin?

16 Batı yarımkürede, 30º batı meridyeni ile 90 º batı meridyenleri arasında ve 15º kuzey paraleli ile 60º güney paralelleri arasında kalan kıta Güney Amerika kıtasıdır. Yerini bulup kıtayı diğer kıtalardan ayırabileceğiniz bir simge kullanarak işaretleyiniz. Güney yarımkürede yaklaşık 10 º ile 45º güney paralelleri arasında ve 110 º ile 150 º doğu meridyenleri arasında kalan kıta Avustralya kıtasıdır. Yerini bulup kıtayı diğer kıtalardan ayırabileceğiniz bir simge kullanarak işaretleyiniz. Antarktika kıtası güney yarımkürede 60 º güney paraleli ile 90 º arasında kalır. Yerini bulup kıtayı diğer kıtalardan ayırabileceğiniz bir simge kullanarak işaretleyiniz. Kuzey Amerika kıtası 15º ile 90º kuzey paralelleri arasında ve batı yarımkürede yer alır. Yerini bulup kıtayı diğer kıtalardan ayırabileceğimiz bir simge kullanarak işaretleyiniz. Ural Dağları, Süveyş Kanalı, Çanakkale ve İstanbul Boğazları’nı atlasınızdan bularak yukarıdaki haritada işaretleyin. Bu yerler Asya kıtasını Avrupa ve Afrika kıtalarından ayırır. Bu bilgilerden yararlanarak Asya kıtasının yerini bulun. Asya kıtasının bulunduğu yarımküre ile kıtayı yaklaşık olarak çerçeve içine alan paralel ve meridyen değerlerini yazın. Avrupa ve Afrika kıtasının konumunu tanımlayarak, diğer kıtalarda olduğu gibi uygun bir simge kullanarak işaretleyin. Ülkemizin bulunduğu yerin paralel ve meridyen değerlerini yaklaşık olarak söyleyin. Dünya üzerinde merak ettiğiniz diğer ülkelerin bulundukları yerleri yukarıda öğrendiğiniz gibi yarımküre, kıta, paralel ve meridyen kavramlarını kullanarak tanımlayabilirsiniz. Yukarıda yaptığınız işlemlerin tümünü küçültme oranı daha fazla olan bir haritada yapabilir miydiniz? Zorluklarınız ne olurdu? Araştırın: Kıtaların yerini öğrendiniz. Her kıta ile ilgili genel bir araştırma yapınız. Öğrendiğiniz bilgilerden yararlanarak her kıtaya uygun bir sembol kullanarak zihin haritası oluşturun.

17 ÇÖL VE KUTUP ARASINDA

18 İlgili kazanım ve becerilere yönelik olarak tasarlanmış bu yaratıcı drama etkinliği uygulanmayı kolaylaştırmak ve öğretmeni amaçlardan haberdar etmek için dört bölümden meydana gelmektedir.(Oluşum ve doğaçlama bölümleri birleştirilerek ‘doğaçlama’ adı altında tek bir bölüm olarak verilmiştir.) Isınma ve Rahatlama: Gözlem becerisini kullanma, etkileşim kurma, uyum sağlama gibi özellikleri öğrencilere kazandırmak amaçlıdır. Çalışmaya birinci veya ikinci uygulamadan birini tercih ederek başlayabilirsiniz. Birinci uygulamada öğrencilerin ayakta olmaları gereklidir, ikinci uygulamaya sıralarında oturarak katılabilirler. 1. Uygulama ayakta: Öğrencilere aşağıdaki yönergeyi okuyarak, istedikleri şekilde giyinmiş ve istedikleri eşyaya sahipmiş gibi davranabileceklerini söyleyebilirsiniz. “Rahat yürüyün, hafif bir rüzgâr ılık ılık esiyor. Rüzgârın şiddeti giderek artmaya başladı, rüzgâr şiddetle yeryüzüne çarpıyor, elinizdeki poşet rüzgârla birlikte hareket etmek istiyor, saçlarınız rüzgârda uçuşuyor, hafif bir yağmur yağıyor. Yağmurun şiddeti arttı, damlalar saçlarınızdan süzülüyor, giysileriniz ıslanmaya başladı. Rüzgârın etkisiyle yağmur damlaları sağa sola savruluyor, yürüyorsunuz, yağmur yerini kar yağışına bıraktı. Lapa lapa kar yağıyor, yerler buzlu hava çok soğuk kar tipiye dönüştü. Kar yağışı durdu, yağmur yağmaya başladı. Güneş görünüyor, hava ılık, karlar eriyor, yürüdüğümüz yol su birikintileri ile doldu. Hava ısınıyor, su birikintileri buharlaşarak havaya karışıyor, nemi hissediyorsunuz. Yakıcı bir güneş var. Ilık bir rüzgâr esmeye başladı, iki yanı ağaçlarla kaplı bir yolda yürüyorsunuz. Kendinizi rahat ve mutlu hissediyorsunuz.” 2. Uygulama oturarak: Aşağıdaki yönergeyi okuyarak başlayabilirsiniz. “Gözlerinizi kapatın. Önünüzde birçok pencere var. Bu pencereden nereye baktığınıza ve nerede olduğunuza siz karar vereceksiniz. Dışarıya bakıyorsunuz, baktığınız ortamda hava nasıl, insanlar ve diğer canlılar ne yapıyorlar? Bu pencereden ne görüyorsunuz? Pencerenizin nerede olduğunu söylemeden gördüklerinizi anlatır mısınız?”

19 Anlatıcıdan sonra diğer öğrenciler anlatan arkadaşlarının nerede olduğunu ve hangi pencereden baktığını tahmin etmeye çalışabilirler. Örneğin bir uçak penceresi veya denize bakan bir pencere gibi. Kaynak: İlköğretim Drama 1 (Öğretmen için), Devlet Kitapları Müdürlüğü, İstanbul, 2004. Oyun (Oynama): İlgili kazanım ve becerilerin yanı sıra grubun etkileşim ve iletişimi geliştirmek amaçlıdır. Öğrencileri sırayla “rüzgâr sesi, dalga sesi, yağmur suyu akışı, kurak, soğuk, sıcak, kar, kutup” diye isimlendirin. Sekiz öğrenciye isim verdikten sonra 9 uncu öğrenciyle devam edin, baştan başlayarak isimleri verin. Not: Yağmur suyu akışı nasıl yapılır? Önce baş parmak tırnakları birbirine vurulur. Bu “yağmur başlıyor” demektir. Sonra avuç içine işaret parmağı ile alkışlar gibi vurulur. Bu “yağmur şiddetlendi” demektir. Sonra avuç içine iki, sonra üç ve sonra dört parmakla alkış yapılır. “ Yağmur şimdi hafifliyor” diyerek geri üç, iki bir ve tırnak alkışları yapılır.

20 Öğrencilerin ayakta, dağınık bir şekilde durmaları gereklidir
Öğrencilerin ayakta, dağınık bir şekilde durmaları gereklidir. Tüm öğrenciler isimlerini akıllarında tutarak birbirlerinin arasına girip çıkarak ve tüm boşluklardan yararlanarak yürüsünler. Öğretmenin söylediği ismi taşıyan öğrenciler, bir araya gelsin ve gruplarının temsil ettiği sesi çıkarsın.(Ses çıkarmak yerine el ele veya kol kola da tutuşabilirler.) Diğerleri donsun. İsmi söylenen grup dağılınca tekrar yürüme başlar ve lider bu şekilde tüm isimleri söyler. Öğrencileri çember yapınız. Baştan başlayarak sırayla “ yağmur, kar, tipi” diye isimlendirin. Tüm öğrencilere isim verdikten sonra bir isim söyleyin. Örneğin “yağmur”. Yağmur ismini alan öğrenciler yer değiştirecekler, ebe boşalan yerlerden birini kapmaya çalışacak. Boşta kalan ebe olacak. Bu şekilde tüm isimleri söyleyin. “Yağış tipleri dediğinizde ise herkesin yer değiştirmesini isteyin. Açıkta kalan ise ebe olacak. Doğaçlama: Yaratıcı drama çalışmasının bel kemiğini oluşturan bölümdür. Oyunlarla sürdürülen ve doğaçlamalarla geliştirilen uygulama çalışmalarında pek çok araç gereç kullanılmasıyla öncekilere göre farklı yaşantıların geçirilmesi söz konusu olabilir

21 Vivaldi’nin “4 Mevsim Konçertosu”nu dinleterek masaya kutup bölgelerini yansıtan beyaz bir örtü yayın. “Bu beyaz örtü bir iklimi çağrıştırıyor, size düşündürdüklerini (hissettirdiklerini) canlandırabilir misiniz? Konuşmadan bedeninizi kullanarak.” Masaya sarı bir örtü yayın. Öğrencilerden kendilerini çölde düşünmelerini ve çöldeki iklime ait bir nesneyi canlandırmalarını isteyin. Masaya yeşil bir örtü yayın. Bu örtüye ait bir durum canlandırmalarını isteyin. Bulunduğunuz mekânda kutup, çöl ve ekvatoral bölgeyi temsil eden 4 köşe seçin. Köşeleri soğuk, sıcak, yağışlı ve kurak diye isimlendirin. Gruptan iki kişi seçin. (Gönüllü de olabilirler.) Birinin muhabir diğerinin meteoroloji uzmanı olacağını, bu görevlendirmeye kendilerinin karar vereceklerini söyleyin. Muhabirin iklim ve günlük yaşama etkisi ile ilgili sorularına uzmanın verdiği cevaplara göre, grup hangi köşeye gideceğine karar vererek, o köşeye gidecek ve hızlı bir şekilde uzmanın cevaplarını yansıtan bir fotoğraf oluşturacak. Mekâna ait fotoğrafları (kutup bölgeleri, çöl, ekvatoral bölge) göstererek, öğrencileri fotoğraflarda gösterilen iklim tipleri için 3 gruba ayırın, gösterdiğiniz fotoğraflara ait aşağıdaki kelimeleri tema olarak kullanarak öykü yazmalarını (veya fotoğraf oluşturmalarını) isteyin.

22 Yağmur ( 1.grup) – Orta Afrika

23 Soğuk ( 2.grup) - Kanada

24 Sıcak ( 3. grup) Büyük Sahra’nın Güneyi- Mali.

25 Ara Paylaşım / Değerlendirme: Gruplar birbirlerinin oluşturdukları fotoğraflar hakkında bilgilerini paylaşabilirler, fotoğraftaki bölgedeki insan yaşantılarını anlatabilirler. (Uygun gördüğünüz paylaşımları yaptırabilirsiniz.) Rahatlama: Bu bölümde amaç öğrenciye güven kazandırma, beş duyu organını iyi bir şekilde kullanma, gözlem yeteneğini geliştirme, bedenini ve beynini uyumlu bir şekilde hissetmesini sağlamaktır. Aşağıda yer alan iki uygulamadan birini tercih edebilirsiniz. Tüm öğrencilerin gözlerini kapatarak bir süre müziği dinlemelerine izin verin. Bu sırada kısa bir öykü okuyabilirsiniz. (Morgül, age, sf.170) Gluskabi’nin Öyküsü Gluskabi adında Kızılderili bir çocuk, ninesiyle birlikte, büyükçe bir su kenarında, küçük bir çadırda yaşamaktadır. Bir gün ördek avına çıkar. Giderken av şarkısı söyler. Kayığına biner, şarkıya başlar. Rüzgâr olduğu için bir türlü ilerleyemez ve geri döner. Ninesine “Rüzgâr nasıl esiyor?” diye sorar. Ninesi büyükbaba kartalın kanatlarıyla yaptığını söyler. Çocuk onun nerede yaşadığını sorar. Nine en yüksek tepenin orada yaşadığını söyler. Oraya nasıl gideceğini sorar. Ninesi “Yüzünü devamlı rüzgâra dönük tutarak yürürsen gidersin” der. Gluskabi ormana, dağlara doğru yola çıkar, av şarkısını söyleyerek yürür. Rüzgâr gittikçe şiddetlenir ama o yoluna devam eder. Giysisi ve saçı uçar. En yüksek tepede büyükbaba kartalı görür, onunla konuşur. Kartala çok önemli bir iş yaptığını ama karşıki tepede bu işi yaparsa daha büyük bir iş yapmış olacağını söyler. Amacı kartalı bağlamak, rüzgâr yapan kanatlarını çırpmasını engellemektir. Kartal “Orya nasıl gideriz?” diye sorar. Kartalı bağlayıp, karşıki kayaya taşırken, kartal derin bir yarığın içine düşer. Gluskabi artık rüzgârdan kurtulmuştur.

26 Evine dönerken rüzgâr yoktur ama hava çok sıcaktır, terler, nefes almakta zorlanır. Yol boyunca rastladığı hareketsiz kalan hayvanları torbasına doldurur. Çadıra varınca torbasını bırakır. Artık ördek avlayabilecektir. Fakat çevre pistir. Kayığa biner, su pistir, ilerleyemez. Çadıra geri döner. Ninesine sorar “Yanlış olan ne? Hava çok sıcak ve durgun, yanıyorum, terliyorum, nefes alamıyorum” Ninesi “Rüzgâr bize temiz ve serin hava verir. Rüzgâr bulutları getirir, bulut bize yağmur verir ve toprağı temizler. Rüzgâr suyu dalgalandırır ve suyu temizler, taze yapar. Rüzgârsız bizim, bizim çocuklarımızın ve onların çocuklarının hayatı iyi olmaz.” der. Gluskabi ninesine teşekkür eder ve ne yapacağını sorar. Ninesine büyükbaba kartala neler yaptığını anlatır. Ninesi “Rüzgârı serbest bırak, ona ihtiyacımız var” der. Gluskabi yola çıkar, şarkısını söyler, torbasındaki hayvanları ormana geri bırakır. Yolda saçlarını ve giysilerini bulur. Kartala ulaştığı zaman onu kurtarır. Bazen esmesini ve bazen durmasını söyler. Kartal “Seni anladım” der. O günden beri bazen eser bazen durur.

27 NE YİYOR, NASIL GİYİNİYORLAR?

28 NE YİYOR, NASIL GİYİNİYORLAR?
Değişik bölgelere ait günlük yaşamı yansıtan fotoğraflar incelenerek buralardaki iklim özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunulur. Öğrencilere büyük iklim bölgelerinin genel özelliklerini yansıtan fotoğraflar yansıtılır. Seçilen yerler iklim bölgelerinin dünya üzerinde kuşaklar halinde uzandığının kavratılması için haritada dengeli bir dağılım göstermelidir. İncelenen fotoğrafların ait olduğu yerler, dünya haritası üzerinde gösterilir. Burada dünya üzerindeki büyük iklim bölgelerinin kuşaklar halinde dağıldığına dikkat çekilir. Sorulara verilen cevaplardan yola çıkarak iklimler hakkında genellemeler yapılır. Bunlar listelenerek belli başlı iklim türlerine ulaşılır ve bu iklim türlerini karakterize eden özelliklerin belirlenmesi önemlidir. NOT: Çalışma kâğıdındaki fotoğraflar dışında, farklı iklim bölgelerindeki yaşamı anlatan hikâye veya kısa filmler de kullanılabilir.

29 Her gün yaptığımız işlerin önemli bilgileri elde etmek için kullanılabilecek birer kanıt olduğunu hiç düşündünüz mü? Örneğin yediğimiz yemekler ve onları nasıl pişirdiğimiz, yaşadığımız yerin pek çok özelliğini yansıtır. Gelin sizinle bir alıştırma yapalım. Aşağıda günlük hayatımızda yaptığımız şeylerden bazıları var. Bunlar ile ilgili soruları cevaplayabilir misiniz? En çok sevdiğim yemek …………. dan yapılır ve …………….. dan elde edilir. Yaz aylarında …………… giyerim ve ……………… dan yapılır. Kış aylarında …………………… giyerim ……………… dan yapılır. Evimiz ……………………………… an yapılmıştır. Evimiz kışın ……………………. ile ısınır. Yaşadığım yerde penguenler …………………. Yaşadığım yerde susuzluğa dayanıklı bitkiler ……………… Verdiğiniz cevaplara göre günlük hayatınızı daha çok hangi doğal şartlar etkilemektedir? Yazar mısınız?

30 Aşağıda çeşitli yerlere ait fotoğraflar verilmiştir
Aşağıda çeşitli yerlere ait fotoğraflar verilmiştir. Önce bu yerleri dünya haritasında bulun. Daha sonra fotoğrafların altındaki açıklamaları okuyarak sorulara cevap verin. Fotoğraftaki adam günlük su ihtiyacını karşılamak üzere nadir bulunan kuyulardan birinden su çekiyor. Yaşadığı yerde neden su az bulunuyor olabilir? Sizce bir yerde su ihtiyacı başka hangi yollarla karşılanabilir? Fotoğraf: Büyük Sahra Çölü-Moritanya

31 Fotoğraf: 2. Sahra çölü-Moritanya
Fotoğrafta buldukları bir gölgede dinlenen adamlar görüyorsunuz. Yaşadıkları yerde sıcaklık çok yüksek olduğu için genellikle başlarını güneşten korumak amacıyla kapatmaktadırlar. Başımızı kapatarak korumamızı gerektirecek başka doğal şartlar neler olabilir?

32 Fotoğraf: 3. Sahra Çölü- Moritanya
Fotoğrafta pamuktan elde edilen iplerle dokuma yapan bir adam görülüyor. Adamın yaşadığı evi inceleyin. Duvarlar neden bu kadar kalın yapılmış olabilir? Fotoğraftaki adam, neden yarı çıplak olabilir? Bu adamın yaşadığı yerdeki en önemli iklim özelliği ne olabilir? Bu fotoğraftan yararlanarak cevaplayınız.

33 Fotoğraf: 4. Bangladeş Yağmur suları ile beslenen nehrin en önemli özelliği bol su taşıması ve yılın bazı dönemlerinde de içinde aktığı yatağın dışına taşarak çevresindeki pek çok yeri sular altında bırakmasıdır. Fotoğraftan yararlanarak yöre insanlarının nehirden nasıl yararlandıklarını söyleyin. Sizce nehrin bol su taşımasının temel nedeni ne olabilir?

34 Fotoğraf: 5. Venezuella Fotoğraftaki bölgede toprak sürekli ıslak olduğu için, evler ahşap direkler üzerine yapılır. Evlerin malzemesi çevrede bolca bulunan bitkilerdir. Evlerin duvarlarının ve çatısının bitkilerle örtülmesinin nedenleri neler olabilir? Sizin yaşadığınız yerde böyle bir ev yapılabilir mi? Verdiğiniz cevabın nedenlerini de söyleyiniz.

35 Fotoğraf: 6. Papua Yeni Gine
Fotoğraftaki yerde yaşayan insanlar hava şartları soğuk olmadığı halde her tarım ürünü yetiştiremezler. Belli başlı geçim faaliyetleri avcılık, özellikle de balık avcılığıdır. Buradaki insanların her tarım ürününü yetiştiremiyor olmasında hangi hava şartının olumsuz etkisi olabilir? Buradaki insanların balık avcılığı yapması ile buradaki hava şartları arasında bir bağlantı olabilir mi?

36 Fotoğraf: 7. Yakutistan Fotoğraf: 8. Kanada Fotoğraftaki çocuğun şapkası sizinkilere beziyor mu? Sizce neden böyle bir şapka giymiş olabilir? Fotoğraf 8’deki kadınların giysilerini inceleyin. Neden böyle giyinmiş olabileceklerini söyleyin.

37 Fotoğraf: 9. Yakutistan Resimdeki evler kalın duvarlı ve ısıtma sistemi olan evlerdir. Burası yılın büyük bölümünde karla kaplıdır. Sizce buradaki evlerin özelliklerini etkileyen en önemli faktör ne olmuştur?

38 Sizce tarım yapılamamasının nedenleri neler olabilir?
Fotoğraf: 11. Yakutistan Fotoğraf: 10. Yakutistan Yakutistan’da erkekler toplanıp ava giderler. En önemli besinlerini de avladıkları hayvanların etlerinden yaptıkları yemekler oluşturur. Tarım yapılamaz. Kalın kar tabakasında ulaşımı sağlayabilmek için özel kızaklar kullanırlar. Sizce tarım yapılamamasının nedenleri neler olabilir? Sizce buradaki insanların besinleri ile hava olayları arasında bir ilişki olabilir mi? 11. Fotoğrafta görülen giysilerin neden yapıldığını tahmin edebilir misin? Bu giysilerin özellikleri neler olabilir? Kendi kıyafetlerin ile karşılaştırır mısın?

39 Fotoğraf: 12.Antarktika Fotoğraf: 13.Antarktika Fotoğrafta buz kırma gemisini görüyorsunuz. Burada buzları kırmadan ulaşım sağlamak, yıl boyunca imkânsızdır. Tabi insanların yaşaması da. Bu alanda bir yıl boyunca görülen en temel iklim özelliği ne olabilir?

40 Fotoğraflardaki yerleri bir dünya haritası üzerinde bulalım ve işaretleyelim. İşaretlediğimiz yerlerin dünya üzerindeki dağılışına dikkat edelim.

41 Şimdi fotoğraflardaki hava koşullarını tanımlayalım
Şimdi fotoğraflardaki hava koşullarını tanımlayalım. Bunun için fotoğrafların altında verilmiş kısa bilgiler ve sorulara verdiğin cevaplardan yararlanabilirsin. Aşağıdaki diyagramda boş bırakılmış olan bölümlere belirlediğin hava şartlarını yaz. Bulduğun hava koşulları o bölgelerde uzun yıllar boyu devam etmektedir. Yukarıdaki iklim özelliklerinden yararlanarak, benzer özellikte olanları gruplandırıp belli başlı iklim türleri oluşturabilir misin? Araştır: Dünya üzerinde yukarıdakilerden başka iklim türleri görülüyor mu?

42 Ülkeleri bu harita üzerinde gösteriniz

43 ÜLKEMİZDEN YEDİ RENK

44 ÜLKEMİZDEN YEDİ RENK Çalışma kâğıtları dağıtılarak, ya da öğrencilerin boş bir Türkiye haritası çizmeleri sağlanarak (önceden çizip getirmeleri de istenebilir) Ek:1’de verilen bilgiler ışığında iklimlerin yayılış alanları belirlenir. Eğer aşağıdaki harita kullanılacaksa sınırlar verildiği için bu her iklim türüne birer renk verilerek bu alanlar boyanır. Daha sonra bu iklimlerin neden buralarda dağılmış olabileceği sorusu üzerinde durulur. Aşağıdaki gibi öğrencilere bu iklimlerin yayıldığı alanların konum özellikleri ve yeryüzü şekilleri ile ilgili bilgi verilir. Öğrencilerin kabartma harita veya fiziki harita kullanarak yeryüzü şekilleri ile ilgili çıkarım yapmalarına imkân tanınabilir. Yeryüzü şekillerinin uzanışlarına dikkat edilerek haritalara işlenmesi istenir. Yeryüzü şekillerinin isimleri de haritaya yazılır.

45 A ikliminin görüldüğü alanlardaki yeryüzü şekilleri: Ülkemizin kuzeyi boyunca uzanan Karadeniz kıyı kuşağı dağları kıyı çizgisinden hemen sonra yükselirler. Batıdan doğuya doğru yükseklikleri artar. B ikliminin görüldüğü yerlerdeki yeryüzü şekilleri: Ege denizi kıyılarında dağlar kıyı çizgisine dik olarak uzanırken, Akdeniz kıyısı boyunca sıradağlar kıyıya paralel uzanırlar. C ikliminin görüldüğü yerlerde yeryüzü şekilleri çeşitlilik gösterir: Bu alanda düz alanlar ve dağlık alanlar kısa mesafelerde birbirini takip ederler. Öğrenciler yeryüzü şekillerinin uzanışları ile ilgili genel bilgiye sahip olduktan sonra yeryüzü şekillerinin ülkemizin hangi alanlarında iklimi sınırlandıran en önemli faktör olduğu sorulur. Aşağıdaki sıcaklık bilgileri verilerek bu durumun nedenleri sorulur. Dünya haritası üzerinde ekvator bölgesi kutuplar ve ülkemizin konumu ile ilgili sorgulama yapılır. Örneğin ülkemiz ekvatora daha yakın olsaydı iklimi ne olurdu? Ya da kutuplara daha yakın olsaydı iklim ne olurdu gibi sorularla konumun iklim özellikleri üzerindeki etkisi ortaya konur. ORTALAMA SICAKLIK Ülkemizin güney kıyıları oC Ülkemizin kuzey kıyıları oC Son olarak ülkemizde görülen iklim tipleri ve bunları özellikleri listelenerek ya da tekrar edilerek pekiştirilir. Öğrencilerden her iklime ait bir simge oluşturmaları istenir. Ders sonunda aşağıda verilen değerlendirme formunu kullanabilirsiniz. Formdaki soruları değiştirebilir bir ya da en çok iki tane yeni soru süreye dikkat ederek ekleyebilirsiniz.

46 ÖĞRETMENWEB SOSYAL BİLGİLER 6 CD’si içerisindeki çalışmalardandır.
©Her hakkı saklıdır. dan izin alınmadan hiçbir yerde yayınlanamaz. ÖĞRETMENWEB SOSYAL BİLGİLER 6 CD’si içerisindeki çalışmalardandır.