SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

... konulu sunumlar: "SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ"— Sunum transkripti:

1 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ
ÖĞRENCİ : MELİS GÖKBAYRAK SINIF : NUMARA : B TÜBERKÜLOZ VAKA SUNUMU

2 İÇİNDEKİLER 1) TÜBERKÜLOZ 1.1.) NASIL BULAŞIR ?
1.2.) KİMLER RİSK ALTINDA ? 1.3.) BELİRTİLERİ NELERDİR ? 1.4.) TANISI NASIL KONULUR ? 1.5.) TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR ? 1.6.) KORUNMA YOLLARI NELERDİR ? 2) VAKA SUNUMU 3) HEMŞİRELİK TANILARI

3 Hastalık etkeni ; Micobacterium Tüberculosis (M.Tbc) etken bakteridir.
1) TÜBERKÜLOZ Soluduğumuz hava ile akciğerlere giren Tbc basilinin (mikrobunun) yol açtığı, asıl olarak akciğerlerde yerleşen fakat kan ve lenf yoluyla tüm vücuda dağılabilen ; mikrobik, bulaşıcı, süreğen bir hastalıktır. Hastalık etkeni ; Micobacterium Tüberculosis (M.Tbc) etken bakteridir.

4 1) TÜBERKÜLOZ Görüldüğü Bölgeler : Hastalıklı Akciğerler : % 70 Bölge
Diğer Organlar : % 30 Akciğer zarı Lenf bezleri Beyin zarı Kemikler Böbrekler Kalp zarı....ve diğer birçok organ Hastalıklı Bölge

5 DÜNYA’ DA VE TÜRKİYE’DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU NEDİR ?
Verem dünyada erişkinlerde bulaşıcı hastalıklardan ölümün ikinci nedenidir. (HIV/AIDS’ den sonra) Dünya nüfusunun üçte biri verem basili ile enfektedir. Verem basili ile enfekte olanların % 10’u yaşamlarının bir döneminde verem hastalığına yakalanırlar. Dünyada her yıl 8-10 milyon yeni hasta ortaya çıkmakta; ,5 milyon insan veremden ölmektedir. Türkiye'de 15 ile 20 milyon arası bir nüfusun enfekte olduğu hesaplanmaktadır.

6 Tahmini Tüberküloz İnsİdans HIzlarI - 2011
Türkiye TB İnsidansı : Yüz binde 24 WHO, Global Tuberculosis Control

7 1) TÜBERKÜLOZ Tüberküloz hastalığı etkili bir şekilde tedavi edilebiliyor olmasına karşın, halen tüm dünyada önemli bir sağlık sorunu olarak varlığını korumaktadır.

8 1) TÜBERKÜLOZ Tüberküloz hastalığının tanısı, tedavisi ve takibi ülkemizde yaygın olarak bulunan Verem Savaş Dispanserleri’nde ücretsiz olarak yapılmaktadır.

9 1.1.) NASIL BULAŞIR ? Hastalığı yalnızca aktif  tüberküloz bulunan kişiler bulaştırabilir. Akciğer dışı organ tüberkülozu olanlar, 15 gündür tedavi alıyor olanlar pratik olarak bulaştırıcı değildir. Hastalık damlacık yoluyla bulaşır. Hastanın hapşırma öksürmesi sonucu havaya yayılan basiller kapalı bir ortamda uzun süre aynı havayı soluyan sağlam kişilerce alınır. Ancak mikrobu soluyan kişilerin az bir kısmında hastalık gelişir. Hastalık solunan mikrobun sayısına, hastalık yapma gücüne, kişinin direncine, bağışıklık sisteminin kuvvetine göre farklılık gösterir. Hastalık tabak, bardak veya diğer nesnelerle  bulaşmaz.

10 1.1.) NASIL BULAŞIR ? Kaynak Hava yolu Sağlam İnsan
Hasta insan Öksürük, aksırık ve Solunumla aldığı TB konuşma ile çıkardığı mikrobu nedeniyle tüberküloz (TB) mikrobu ENFEKTE olur

11 1.1.) NASIL BULAŞIR ? Hastalar tarafından; Konuşma ile damlacık, Öksürme ile damlacık, Hapşırma ile damlacık çıkarılır.

12 1.2.) KİMLER RİSK ALTINDA ? Hasta kişiyle aynı evde yaşamış veya uzun süreli temasta bulunmuş olanlar, Sağlık görevlileri, Hastalığın yaygın olduğu ülkelere gidenler, Bağışıklık sistemini zayıflatan kanser, AIDS gibi hastalıklara yakalananlar, Toplu yaşanan yurt, hastane, cezaevi gibi yerlerde kalanlar Beslenmesi bozuk, kötü yaşam koşullarına sahip kişiler Alkol ve madde bağımlıları

13 1.3.) BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Tüberküloz hastalığı genellikle sessiz bir başlangıç gösterir. Kronik bir tablo vardır. Sistemik (Genel) Bulgular : ateş, gece terlemesi, halsizlik, çabuk yorulma, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama. Solunum Sistemi Bulguları: Akciğer tüberkülozunda, öksürük, balgam çıkarma, hemoptizi (kan tükürme), göğüs ağrısı, sırt-yan ağrısı, nefes darlığı gibi bulgular vardır. Akciğer dışı organ tüberkülozu: Hastalığın olduğu organa özgün bulgular vardır (lenf bezi büyümesi, idrarda kan görülmesi, eklemde şişlik gibi).

14

15 1.4.) TANISI NASIL KONULUR ? Kişinin tüberküloz olduğu ancak vücut örneklerinde balgam, idrar, mide sıvısı, BOS, pleura periton sıvısı gösterilmesiyle söylenebilir. Alınan doku biyopsilerinde tüberküloza özgü değişikliklerin izlenmesiyle de tanı konabilir. Şüpheli kişide hastalık belirtileri varsa akciğer filmi çekilmelidir. Akciğer filmindeki bazı görüntüler tüberkülozdan şüphelenmemize neden olur. Fakat bu görüntüler başka hastalıklarda da olabileceğinden sadece akciğer filmi ile kesin tanı konulamaz.

16 1.4.) TANISI NASIL KONULUR ? ERKEN TANI : 2-3 HAFTADAN UZUN SÜREN ÖKSÜRÜKTE TÜBERKÜLOZDAN ŞÜPHELENİLMELİDİR ! KESİN TANI : BALGAMDA TÜBERKÜLOZ BASİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ İLE KONULUR.

17 PPD (TÜBERKÜLİN DERİ TESTİ )
1.4.) TANISI NASIL KONULUR ? PPD (TÜBERKÜLİN DERİ TESTİ ) Cilt içine enjeksiyon yapılır. 48-72 saat sonra oluşan kabarıklık ölçülür PPD testinin pozitif olması kişinin mikrobu aldığını (enfekte olduğunu) gösterir. Kesin hastalığı göstermez. Kaynak: Self-Study Modules on Tuberculosis, CDC, 2010

18 Tüberkülin Deri Testinin Değerlendirilmesi
1.4.) TANISI NASIL KONULUR ? BCG’lilerde 0-5 mm Negatif kabul edilir 6-14 mm BCG’ye ya da TDM’lere bağlı olabilir 15 mm ve üzeri Pozitif kabul edilir BCG’sizlerde 6-9 mm TDM’lere bağlı olabilir 10 mm ve üzeri Bağışıklığı baskılanmış kişilerde 5 mm ve üzeri pozitif kabul edilir Tüberkülin Deri Testinin Değerlendirilmesi * TDM: Tüberküloz dışı mikobakteri

19 1.5.) TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR ?
Tüberkülozun tedavisinde çok güçlü ilaçlar vardır. Bu ilaçları, ülkemizde Verem Savaşı Dispanserleri ücretsiz verir. Mikropları etkili bir şekilde öldürmek için yeni hastaların tedavisinde dört değişik ilaç kullanılmaktadır. Tedavide kullanılabilecek temel ilaçlar: Rifampisin (R) İzoniazid (H) Etambutol (E) Streptomisin(S) Pirazinamid (Z) Morfozinamid (M) Bunlara ek olarak mide koruyucu ilaçlar ve vitamin ilaçları da bulunmaktadır.

20 1.5.) TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR ?
Verem mikrobu, diğer mikroplara göre çok daha yavaş çoğaldığından, ilaçları uzun süre kullanmak gerekir. Tedavi en az 6 ay olmak üzere hastanın durumuna göre 9, 12 hatta 24 aya kadar uzatılabilir. Hastayı iyileştiren tedavi, hastanın sağlığı yanında toplum sağlığı açısından da son derece önemlidir. Tedavi, bulaşıcı bir hastalık olan veremle savaşın en önemli yöntemidir. Bu nedenle tedavinin düzenli sürdürülmesi ve tamamlanması zorunludur. Düzenli bir tedavi ile % iyileşme sağlanır. Tedavi başlandıktan gün sonra bulaştırıcılık ortadan kalkar.

21 1.5.) TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR ?
DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİ (DGT) Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği, ülkemizde de 2006 yılından beri uygulanan “Doğrudan Gözetimli Tedavi” (DGT) tüberkülozlu hastaların her doz ilacının her gün bir sağlık çalışanı veya eğitilmiş bir gönüllü tarafından hastaya verilmesini ve bu durumun kaydedilmesini esas almaktadır.

22 1.6.) KORUNMA YOLLARI NELERDİR ?
Toplumsal korunma ; Erken teşhis Başarılı tedavi Bulaşıcı olan tüberkülozlu hastaları bulmak ve bunları etkin bir şekilde tedavi ederek bulaştırıcı durumdan çıkarmak. Kişisel korunma BCG ile aşılama İlaçla koruma

23 1.6.) KORUNMA YOLLARI NELERDİR ?
BCG AŞISI Çocuklarda kanla yayılan(milier) ve beyin zarını tutan(menenjit) tüberküloz gibi ciddi hastalıkları önler. Ülkemizde doğumdan sonra 2. ayını dolduran bebeklere yapılmaktadır. (BCG aşısı sol kola ; 0 yaşta 0,05 ml, 1 yaş üzerinde 0,1 ml intradermal uygulanır.)

24 1.6.) KORUNMA YOLLARI NELERDİR ?
BULUNDUĞUNUZ ORTAMI SIK SIK HAVALANDIRIN. SIK SIK ELLERİNİZİ YIKAYIN. DÜZENLİ VE DENGELİ BESLENİN. ÖKSÜRÜRKEN VEYA AKSIRIRKEN BİR MENDİLLE AĞZINIZI KAPATIN. SİGARA İÇMEYİN, YANINIZDA İÇİLMESİNE İZİN VERMEYİN.

25 3) VAKA SUNUMU HASTA ADI-SOYADI : E.K. CİNSİYETİ : BAYAN YAŞI : 79
YATIŞ TARİHİ : TANISI : AKTİF TBC + DİSPNE ANTİ TBC İLAÇLARA BAĞLI HEPATİK TOKSİSİTE(?) HASTALIK ÖYKÜSÜ : TBC NEDENİYLE 15 GÜNDÜR ANTİ-TBC TEDAVİSİ BAŞLANAN HASTA 3-4 GÜNDÜR OLAN KOYU RENKLİ DIŞKILAMA, SARILIK NEDENİYLE ACİL SERVİSE GETİRİLDİ. ( HASTA YAKINLARI AİLE HEKİMİ İLE GÖRÜŞÜNCE AİLE HEKİMİ TARAFINDAN HASTANEYE YÖNLENDİRİLMİŞ. )

26 3) VAKA SUNUMU ÖZGEÇMİŞ : 5 YIL ÖNCE SAĞ SONRA SOL OLMAK ÜZERE ÇİFT TARAFLI FELÇ GEÇİRMİŞ. HASTANIN KALP KAPAKÇIĞINDA AÇIKLIK VARMIŞ. KRONİK SAĞLIK SORUNU : HİPERTANSİYON , SVO , TBC ALERJİ : YOK. GEÇİRİLMİŞ AMELİYAT : YOK. BESLENME : 3 ÖĞÜN ( SABAH, ÖĞLE, AKŞAM) ORAL BESLENİYOR. ÖNERİLEN YEMEKLERİ ÇOĞU ZAMAN REDDEDİYOR İŞTAHI AZ. GÜNLÜK ORTALAMA 3 BARDAK SIVI , 2/3 KASE ÇORBA TÜKETİYOR. DİYET : TUZSUZ DİYET ( HT) GÜNLÜK ALDIĞI SIVI : ~ 1800 CC GÜNLÜK ÇIKARDIĞI SIVI : ALTBEZİ VAR; GÜNDE 3 KEZ DEĞİŞTİRİLİYOR. BOY : 1.65 m KİLO : 50 kg BKİ : 18,38 ÖDEM: 5-10 mm YERİ : BACAKLAR DERECE : +3 BASI YARASI : GLUTEAL BÖLGE DERECE : 2

27 3) VAKA SUNUMU HASTANIN GENEL GÖRÜNÜMÜ : ENDİŞELİ – MUTSUZ DERİNİN FİZİKSEL DURUMU : SOLUK VE KURU BİLİŞSEL-ALGISAL : HASTA KONUŞAMIYOR. SÖYLENENİ ALGILIYOR. AĞRI : VAR. (HASTA GÖZ HAREKETLERİYLE ONAYLADI.) AĞIZ-BOĞAZ : AĞIZDA HERHANGİ BİR PROBLEM YOK FAKAT HASTAYA DÜZENLİ OLARAK AĞIZ BAKIMI YAPILMIYOR. ÖZBAKIM YETERLİLİĞİ : TAMAMEN BAĞIMLI. UYKU : DÜZENSİZ ( GECELERİ SIKLIKLA UYANMA MEVCUT.) GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ : TEK BAŞINA YAPAMIYOR ( PARALİZİ , PARAPLEJİ). KOLLARDA KISITLI HAREKET MEVCUT. ROL VE İLİŞKİLER : 25 SENEDİR OĞLUNUN YANINDA YAŞIYOR. BAKIMI İLE GELİNİ İLGİLENİYOR.

28 3) VAKA SUNUMU SOLUNUM : DİSPNE VAR. ( OKSİJEN TEDAVİSİ ALIYOR. DK/ 6 LT ) SOLUNUM SAYISI : ~ /DK ( TAKİPNE ) SOLUNUM SESİ – HAFİF HIRILTILI TORAKS - FIÇI GÖĞÜS OKSİJEN SATÜRASYONU : 90 /DK ( – 08:00) NABIZ : RADİYAL – 88/DK & APİKAL – 88/DK ( :00) ATEŞ : 36.7 C ( :00) TANSİYON : 130/60 mmHg ( :00) BARSAK BOŞALTIMI : BARSAK SESLERİ – 8/DK ( :00) DIŞKI – HERGÜN YAPIYOR. DIŞKI RENGİNDE KIRMIZILIK VAR. ALT BEZİ – GÜNDE 3 KEZ DEĞİŞTİRİLİYOR.

29 3) VAKA SUNUMU KULLANILAN İLAÇLAR : STREPTOMİCİN 1 GR 1X1 (IM) (12) - Antibakteriyel %5 DEKSTROZ 500 CC 100CC/H 1X1 (IV) (12) - Steril ve Apirojen %20 HUMAN ALBÜMİN 100 CC 1X1 (IV) (12) - Albümin BELOC ZOK TB 1X1 (PO) (08) - Kardiyoselektif ETAMBUTOL 500 MG TB 1X3 (PO) (12) - Antimikrobakteriyel INH 300 MG TB 1X1/2 (PO) (12) - Antimikrobakteriyel KAPRİL 50 MG TB 1x1 (PO) (12) - ACE İnhibitörleri DİSPRİL 300 MG TB 1X1 (PO) (12) - Antiagregan,Analjezik,Antipiretik BASI YARASI İÇİN : BEPANTHEN PLUS , MADECASSOL ,OKSİZİNC POMAD

30 BİLİRÜBİN DİREKT : 1,41 (0-0,50) H
3) VAKA SUNUMU TAHLİLLER : ( ANORMAL DEĞERLER ) ( Biyokimya ) ÜRE : 13 (21-43) L KREATİNİN : 0,35 (0,57-1,11) L AST : 45 (5-34) H GGT : 56 (9-36) H BİLİRÜBİN TOTAL : 2,26 (0,2-1,2) H BİLİRÜBİN DİREKT : 1,41 (0-0,50) H ALBÜMİN : 2,6 (3,2-4,6) L ( Hemogram ) WBC : 3,29 (4,6-10,2) L RBC : 3,64 (4,04-6,13) L HGB : 10,2 (12,2-18,1) L HCT : 31,6 (37,7-53,7) L RDW : 21,4 (11,6-16,5) H MONO % : 13,8 ( 0-12) H LDH : 228 ( ) H CRP : 62,2 (0-5) H

31 4) HEMŞİRELİK TANILARI MEVCUT TANILAR : OLASI TANILAR : AĞRI YORGUNLUK
ENFEKSİYON ANEMİ YETERSİZ SOLUNUM SIVI VOLÜM FAZLALIĞI DERİ BÜTÜNLÜĞÜNDE BOZULMA FİZİKSEL MOBİLİTEDE BOZULMA SÖZEL İLETİŞİMDE BOZULMA ÖZBAKIM EKSİKLİĞİ SOSYAL İZOLASYON UYKU ÖRÜNTÜSÜNDE BOZULMA BESLENMEDE DEĞİŞİKLİK : BEDEN GEREKSİNİMİNDEN AZ BESLENME ÜRİNER ELİMİNASYONDA DEĞİŞİKLİK : İNKONTİNANS OLASI TANILAR : ENFEKSİYON BULAŞTIRMA RİSKİ TROMBOEMBOLİ RİSKİ ASPİRASYON RİSKİ KONSTİPASYON RİSKİ ORAL MUKOZ MEMBRANDA BOZULMA RİSKİ YARALANMA RİSKİ KANAMA RİSKİ

32 HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ
TANI : AĞRI NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME Tüberküloza sekonder ; halsizlik olmasına bağlı Ağrının nedeni , ağrıyı azaltan ve arttıran faktörlerin tanınmasını sağlamak. Ağrının azaltılmasını veya sonlandırılmasını sağlamak. İlgili etyolojik ve risk faktörleri değerlendirilir ve izlenir. Kişinin ağrıya tepkisinin kabul edildiği gösterilir. Ağrı tanılama ve takip formuyla hasta takip edilir.  Ağrı ile birlikte hastada görülen diğer belirtiler gözlemlenir. (terleme, bulantı, kusma, pupillalarda değişiklik, göğüs ağrısında EKG değişikliği vb.) Bireyin ağrısını arttıran ya da azaltan nedenler tartışılır. Ağrıyı rahatlatıcı invaziv olmayan yöntemler öğretilir. ( gevşeme teknikleri , sıcak/soğuk uygulama) Order edilen analjeziklerler uygulanır. Analjezik uygulamasından 30 dk sonra etkinliği değerlendirilir. Analjeziklerin, solunum depresyonu ve yan etkileri yakından izlenir. Ağrısının olduğunu göz hareketleri ile onaylayan hastaya order edilen analjezik yapıldıktan sonra ağrısının geçip geçmediği tekrar sorulduğunda geçtiğini onayladı. Dispril 300 MG TB. 1X (PO) (12)

33 HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ
TANI : YORGUNLUK NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME Anemiye sekonder, Doku oksijenlenme azalmasına Bağlı. Yorgunluğun giderilmesi. Hastanın aktiviteleri gereksiz yorgunlukları önleyecek şekilde düzenlenir. Dinlenme ve aktivite programları ayarlanır. Aktiviteler hastanın tolere edeceği şekilde ayarlanır. Dinlenme ve aktivitelerin programlı yapılması konusunda hasta bilgilendirilir.  Aileye hasta durumu hakkında ki gerekli bilgi anlatılır. Hastanın tedavi ye uyumu için gerekli çevre düzenlemesi yapılır.  Emosyonel streslerden kaçınması önemlidir. Bu konu hakkında bilgilendirme yapılmalı ailesine de eğitim verilmeli. Hastayı yormayacak aktiviteler planlandı ve dinlenmesi sağlandı. Hastanın aktiviteden sonra uyuduğu gözlemlendi. Uyandıktan sonra hastada rahatlama gözlemlendi.

34 TANI : YETERSİZ solunum
NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME İmmobiliteye ve kullanılan ilaçlara sekonder; Dispneye bağlı. Yeterli solunumu sağlamak. Spo2: %92’ nin üstünde olmasını sağlamak. Odanın uygun ısı, nem oranında ve yeterince havalandırılması sağlanır. Hastaya fawler, semi fowler  pozisyonu verilir. Solunum hızı, derinliği,ritmi,yardımcı kasların kullanılması,solunum sesleri,öksürük,balgam karakteristiği(renk,koku,miktar,kıvam) yönünden değerlendirilir. Derin solunum ve öksürük egzersizleri yapması öğretilir, gerekirse yaptırılır. Sık sık ağız bakımı verillir. Hasta ve ailesi beslenme sırasında aspirasyonu önleme ve gerekirse yapılacaklar konusunda eğitilir. Doktor orderına göre bronkodilatör, ekspektoran,steroid ve antibiotik tedavileri yapılır. Oksijen tedavisi order edilirse nemlendirilerek , belirlenen hızda verilecek. Olası entübasyon için gerekli malzemeler hazır bulundurulacak. Hastada dispne mevcut, o2 tedavisi alıyor. ( 6 lt/dk ) Spo2 : 90 (08:00) Solunum : ~ 22-24 Spo2 : 99 (12:00) Solunum : ~ 18-20 Hastanın rahatladığı gözlemlendi.

35 TANI : BESLENME GEREKSİNİMDEN AZ
NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME TBC tedavisine sekondar; İştahta azalmaya bağlı. Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak. Beslenmenin önemi açıklanır ; hastanın dengeli , az ve sık yemesi sağlanır. Diyetisyen ile işbirliği içinde diyet (protein, karbonhidrat, vitamin ve mineralden zengin) düzenlenir. Hastanın stressiz sakin bir ortam oluşturularak beslenmesi sağlanır. Günlük beslenme durumu (iştah, tüketilen besinler, türleri) izlenir. Belirli aralıklar ile kilo ölçümü yapılır. Laboratuvar bulguları belirli aralıklarla değerlendirilir. (hemoglobin, albumin, lenfosit) Günlük AÇT ve ödem takibi yapılır. Beslenmeyi kolaylaştırmak için fawler, semifawler pozisyonları verilir. Yemek öncesi ve sonrası ağız bakımı verilir. Hasta ve yakınına bilgi verildi, gün içerisinde beslenmesi ve açt takibi yapıldı. Hasta tuzsuz diyet nediyle yemeği yemeyi reddediyor. Albümin : 2,6 (3,2-4,6) L (Hastaya % 20 Human Albümin takıldı. ) (12) AÇT : Aldığı ~ 1800cc Çıkardığı: Günde 3 kez bez

36 TANI : CİLT BÜTÜNLÜĞÜNDE BOZULMA
NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME SVO’ya sekonder; İmmobiliteye bağlı Deri bütünlüğünü sağlamak.  Oluşabilecek bası yaralarını önlemek.  Cilt kuru , temiz ve yumuşak tutulur. Sık aralıklarla pozisyon değiştirilerek ekstremitelerin anatomisine uygun bir pozisyon verilir. Bası noktaları desteklenir ve bası noktalarına masaj yapılır. Hasta yakınlarına bası yaralarının engellenmesi için gerekli bilgi öğretilir. Yara varlığında derecesine uygun tedavi ve bakım yapılır. ( havalı yatak, doğru beslenme, fekal ve üriner inkontinansa yönelik girişimler, sık perine tuvaleti ) Hasta yakını bilgilendirildi. Hastaya dk da bir uygun pozisyon verilmekte ve bası noktaları desteklenmektedir. Bası yarasına günde 3 kez bakım yapılmakta ve bası yarasında iyileşme gözlenmektedir.

37 TANI : SOSYAL İZOLASYON
NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME TBC tedavisine sekonder; solunum izolasyonuna bağlı Hastanın sosyalleşmesini desteklenmek, aktivitelere katılımını sağlamak. Hastanın TV odası gibi sosyal paylaşım sağlayabileceği ortamlara katılımı sağlanır. Hastanın güvenini sağlamak için bol bol iletişim kurulur. Kalabalığın onda uyandırdığı duyguları paylaşması sağlanır. Belirli bir düzen içerisinde ailesinin ziyaret etmesi önerilir. Hastaya yeterli zaman ayrılır. Sosyalleşmeyi sağlayıcı ortam ve fırsatlar oluşturulur. Hasta ile sürekli iletişime geçilerek güven ortamı sağlandı. Yatak başı TV ‘ yi görebilecek şekilde ayarlanarak ilgisi o yöne çekilmeye sağlandı. Hasta yakını ile konuşularak hastayla olan iletişimi hakkında konuşularak bilgi verildi.

38 TANI : ÖZBAKIM EKSİKLİĞİ
NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME SVO’YA sekonder, İmmobilizasyona bağlı. Günlük yaşam aktivitelerinin gerçekleştirilmesini sağlamak. Gereksinimlerinin karşılanmasını sağlamak. Yeme Banyo Boşaltım Giyinme Öz-bakım düzeyi belirlenir ve kaydedilir. Bağımsızlığa teşvik edilir, sadece gerektiğinde yardım edilir. Hastanın güvenini sağlamak için tutarlı ve destekleyici olunur. Hasta yakınlarına hastanın bakımı ile ilgili eğitim verilir. Hasta ile ilgili ihmal varsa tespit edilip gerekli bakım ve tedavi sağlanır. Hasta günlük yaşam aktivitelerine katılmıyor . Hastaya saç bonesi takılarak bakım yapıldı. ( 11:00 )

39 TANI : SIVI VOLÜM FAZLALIĞI
NEDEN AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ DEĞERLENDİRME İmmobiliteye sekonder ; yetersiz protein alımına bağlı. İntravaskuler sıvı volümünü düzenlemek. Damar yolu açık tutulur. Vital bulgu takibi yapılır. Aldığı-çıkardığı takip edilir. Venöz dolgunluk değerlendirilir. Na+ kısıtlamasının önemi hastaya açıklanır. Ödemli ekstremitenin elevasyonu sağlanır. Sık sık pozisyon değiştirilir. Aktif-pasif hareketler yaptırılır. Ödem için düzenli cilt bakımı sağlanır. En iyi tolere edebileceği sıvılar gün boyunca verilir. Hastanın mevcut diyetine uyması ve beslenmesine önem vermesi sağlanır. Ateş: 36.7 C Nabız: 88 / dk Tansiyon: 130/60 mmHg Solunum Sayısı: 22 / dk Spo2: 90 / dk Aldığı – Çıkardığı : Aldığı:~ 1800 CC Çıkardığı: Günde 3 kez alt bezi Doktor order edilen İzonotik Solüsyonu (1000 cc) stopladı.

40 SÖZEL İLETİŞİMDE BOZULMA FİZİKSEL MOBİLİTEDE BOZULMA
Mevcut tanILAR DEVAM … SÖZEL İLETİŞİMDE BOZULMA AMAÇ : Hastanın güven geliştirmesi, kendi davranışlarını ve iletişim biçimini anlayabilmesi için uzun süreli ilişki ve ilgi kurmak. Girişimler : Soru sorarak önemli noktalar vurgulanır.  Hastaya yeterli zaman ayrılır. Duygularını ifade etmesi için cesaretlendirilir. Sosyalleşmeyi sağlayıcı ortam ve fırsatlar oluşturulur. FİZİKSEL MOBİLİTEDE BOZULMA AMAÇ :  Optimal düzeyde hareketi sağlamak. İmmobilizasyona bağlı komplikasyonları önlemek. Girişimler : Sorunu belirlemek ve gerekli girişimleri planlayabilmek için hastanın ROM’ u, pozisyon alma ve hareket yeteneği değerlendirilir ve rapor alınır. Kaslarda atrofiyi ve kontraktürü önlemek için etkilenen ekstremitelere aktif-pasif ROM egzersizleri yaptırılır ( 8 saatte 1 ). Günde dk. Prone pozisyonu verilir. Hasta ve ailesi pozisyon verme teknikleri hakkında eğitilir. Hastanın varis çorabı giymesi sağlanır. Yeterli beslenme ve hidrayon sağlanır.

41 UYKU ÖRÜNTÜSÜNDE BOZULMA ÜRİNER ELİMİNASYONDA DEĞİŞİKLİK : İNKONTİNANS
Mevcut tanILAR DEVAM … UYKU ÖRÜNTÜSÜNDE BOZULMA AMAÇ : Dinlenme ve aktivite arasında optimal bir denge oluşturmak. Girişimler : Uyku alışkanlığı değerlendirilir, uykuyu engelleyen nedenler belirlenir. Uyumayı güçleştiren çevresel uyaranlar elimine edilir. Gündüz uyuklamaları sınırlandırılır. Yatmadan önce kafein içeren sıvıların tüketimi önlenir. Ağrı kontrolü sağlanır. ÜRİNER ELİMİNASYONDA DEĞİŞİKLİK : İNKONTİNANS AMAÇ : İnkontinansı kontrol altına almak. Girişimler : Boşaltım alışkanlığı, diyeti ve yaşam şekli değerlendirilir. Dışkı hacmini azaltmak için laksatif etki yapan gaz yapan lifli besinler diyetisyen ve doktor işbirliği ile  kısıtlanır. Dışkılama zamanı, dışkılama özelliği , dışkı sayısı kaydedilir. Yeterli sıvı alımı değerlendirilir. Her defekasyon sonrası perine bakımı verilip deri bütünlüğü korunur. Hasta ve ailesi konu ile ilgili eğitilir.

42 TANI : tromboembolİ rİSKİ
AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ Tromboemboli gelişimini önlemek. Hastayı tromboemboli belirtileri ve bulguları açısından gözlemlenir. ( Periferik nabızları kontrol edilir. Extremitelerin hareket düzeyini hassasiyet, ağrı, kızarıklık vb. ile değerlendirilir.) Pulmoner emboli belirti ve bulguları [ani gelişen dispne, taşipne, hipotansiyon, taşikardi, venlerde dolgunluk ,siyanoz, huzursuzluk] gözlemlenir. Aritmi yönünden takip edilir. Antiembolik çorap giydirilir. Fizyoterapistle işbirliği yaparak yatak içi aktif-pasif hareketler uygulanarak erken mobilizasyon ile hasta desteklenir.  Doktor istemindeki antikoagülan tedavi uygulanır.

43 TANI :enfeksİyon bulaştIRMA RİSKİ
AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ Basilin çevreye yayılmasını ve bulaşmasını önlemek. Enfeksiyon ajanının bulaşma yolu ile ilgili hasta ve ailesine bilgi verilir. Balgam kültürü sonucu negatif oluncaya kadar solunum izolasyonu uygulanır. Solunum izolasyonu süresince hasta odasına giriş-çıkışlar sınırlandırılır ve oda kapısının kapalı tutulması sağlanır. Hasta ve hasta yakının maske kullanması sağlanır. Anti-TBC ilaçlarının düzenli kullanımı sağlanır. Hasta odası sık sık havalandırılır. Hasta ile temas eden çevredeki birey ve aile üyelerinin kontrolü veya aşılanması gerekir.

44 TANI : ASPİRASYON RİSKİ
AMAÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ Yiyecek sıvı ve sekresyonu aspire etmesini önlemek Beslenmeyi sürdürmek Ağızda biriken sekresyonlar sürekli aspire edilir. Beslenme sırasında hasta semifawler pozisyonunda ve başı dik öne doğru tutulur.   Hastanın sık, küçük öğünler şeklinde beslenmesi sağlanarak ; acele edilmeden ağzındakileri yutması için zaman tanınır. Ağız içinde yiyecek kalıntısı olup olmadığı kontrol edilecek ve ağız bakımı verilir. Hasta aspirasyon açısından gözlemlenir. Bulantı-kusması olan hastalar dikkatli gözlemlenir ve doktoruna bilgi verilir.

45 ORAL MUKOZ MEMBRANDA BOZULMA RİSKİ
OLASI RİSKLER DEVAM … KONSTİPASYON RİSKİ AMAÇ : Kişi , barsak hareketlerinin ; her 1-3 günde bir yeterli olarak devam ettiğini bildirecektir. KANAMA RİSKİ AMAÇ : Kanama belirti ve bulgularını erken tanımak. Oluşabilecek kanamaları önlemek. YARALANMA RİSKİ AMAÇ : Hastayı oluşabilecek travmalardan korumak. ORAL MUKOZ MEMBRANDA BOZULMA RİSKİ AMAÇ :  Ağız membranı bütünlüğünü ve nemliliğini sağlamak , beslenme ve sıvı alınımını sürdürmek , uygun ağız hijyenini sağlamak.

46 Kaynakça Duran,Z. (2011). İç Hastalıkları Hemşireliği Uygulama Rehberi. İstanbul : Nobel Tıp Kitapevleri. Özsoy, G. Göktaş, P. Erdem, İ. ÇELİK, S. (2005) SAVAFL, Samsun Verem; DISPANSERI, Samsun. Bölge verileriyle Türkiye’de tüberküloz. Toraks dergisi, 2002, 3.2: Erbaycu, A. Aksel, N. Çakan, A. Özsöz, A. (2004) Lynda Juall Carpenito-Moyet . (2012). Hemşirelik Tanıları El Kitabı. Nobel Tıp Kitapevleri.

47 Dinlediğiniz için Teşekkür ederim 