Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulamaları

... konulu sunumlar: "Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulamaları"— Sunum transkripti:

1 Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulamaları
SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HASTA HAKLARI VE TIBBİ SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulamaları Elvan ÖZKAN Sosyal Hizmet Uzmanı

2 Tıbbi Sosyal Hizmet ve Süreçleri Tıbbi Sosyal Hizmet Mevzuatı
SUNUM PLANI Tıbbi Sosyal Hizmet ve Süreçleri Tıbbi Sosyal Hizmet Mevzuatı Sağlık Kurumlarında Sosyal Hizmet Uygulamaları Vatandaşların Sağlığa İlişkin Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Hasta Hakları)

3 SAĞLIKTA İNSANA BÜTÜNCÜL BAKIŞ-1
Günümüzde sağlıklı olmak; sadece hasta olmamakla değil, fiziksel sağlık, ruh sağlığı, toplumsal iyilik, genel sağlık algısı gibi birbiriyle iç içe ve etkileşim halinde olan kavramlarla ifade edilmektedir (Bloom, 1988 Akt. Okyayuz, 1999).

4 SAĞLIKTA İNSANA BÜTÜNCÜL BAKIŞ-2
Dünya Sağlık Örgütü sağlığı “sadece hastalıklardan korunma değil, bir bütün olarak; fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan iyi olma hali” olarak açıklamaktadır (DSÖ, 1946).

5 SAĞLIKTA İNSANA BÜTÜNCÜL BAKIŞ-3
Bu çerçevede, sağlık politikalarının oluşturulmasında; insanın biyopsikososyal bir varlık olarak ele alınması ve sağlık alanında interdisipliner bir ekip çalışması gereği doğmuştur.

6 TIBBİ SOSYAL HİZMET NEDİR?
Koruyucu-önleyici, geliştirici ve tedavi edici sağlık hizmeti alanlar ve/veya yakınlarının tıbbi tedaviden etkili bir şekilde yararlanması, fiziksel-ruhsal-sosyal sağlığının korunması ve geliştirilmesi, tedavi sürecinde hizmet alanların ailesi ve çevresi ile ilişkilerinin düzenlenmesi, tedavi sürecini etkileyen psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözümlenmesi; sosyal işlevselliğini yeniden kazanması ve sürdürmesi amacıyla yürütülen sosyal hizmet müdahalesidir.

7 TÜRKİYE’DE TIBBİ SOSYAL HİZMETİN TARİHSEL GELİŞİMİ-1
Türkiye’de ilk tıbbi sosyal hizmet uygulaması, 1964 yılında Miss Violet Bemmels yönetiminde bir grup stajyer sosyal hizmet uzmanı ile Hacettepe Üniversitesi Hastanesi’nde başlatılmıştır (Akt: Özbesler, Cengiz. 2014*). *C. Özbesler (2014). Hasta Yaşam Kalitesinde Önemli Bir Unsur Tıbbi Sosyal Hizmet. Hakemli Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. Sayı. 2

8 TÜRKİYE’DE TIBBİ SOSYAL HİZMETİN TARİHSEL GELİŞİMİ-2
Hacettepe Üniversitesi Hastanesi’nde 1966 yılında kurulan sosyal servise bir sosyal hizmet uzmanının atanması ile mesleki çalışmalar başlatılmıştır. 1967 yılında ise Ankara Hastanesi ve Ankara Numune Hastanesi’nde birer sosyal hizmet uzmanı atanmasıyla sosyal hizmet uygulamaları bu hastanelerde başlamıştır (Akt: Duyan, Veli. 1996).

9 TÜRKİYE’DE TIBBİ SOSYAL HİZMETİN TARİHSEL GELİŞİMİ-3
1983 tarihinde yürürlüğe giren Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği (Madde 35)’nde « Standardında sosyal hizmet uzmanı bulunan yataklı tedavi kurumlarında bir sosyal servis kurulur.» denilmiş ve bu serviste çalışan sosyal hizmet uzmanlarının görevleri tanımlanmıştır.

10 TÜRKİYE’DE TIBBİ SOSYAL HİZMETİN TARİHSEL GELİŞİMİ-4
O tarihten günümüze kadar sosyal çalışmacı (sosyal hizmet uzmanı) sayısı giderek artmıştır. Şu an Sağlık Bakanlığı bünyesinde ***814 sosyal çalışmacı görev yapmaktadır.

11 TIBBİ SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI
Tıbbi Sosyal Hizmet Çalışma Grubu oluşturuldu. (Mayıs-Temmuz 2010) Çalışma grubunda dört sosyal çalışmacı görevlendirildi. Tıbbi Sosyal Hizmetler Şube Müdürlüğü kuruldu (11 Kasım 2010). Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulama yönergesi yayımlandı (16 Şubat 2011 tarih ve 7465 Sayılı Makam Oluru)

12 TIBBİ SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI
16 Şubat 2011 tarihinde 7465 sayılı Makam onayı ile “Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulama Yönergesi” yürürlüğe girmiştir. Bu Yönerge ile tıbbi sosyal hizmet uygulamalarına yönelik standart sağlanmış, bünyesinde sosyal çalışmacı bulunan A ve B grubu hastanelerde Sosyal Hizmet Birimleri kurulmuştur.

13 TIBBİ SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI
Hastanelerde çalışan sosyal hizmet uzmanları, hastaneden hizmet alan, 1. Kimsesiz, terk ve bakıma muhtaç hastalar, 2. Engelli hastalar, 3. Sağlık güvencesiz hastalar, 4. Yoksul hastalar, 5. Aile içi şiddet mağduru hastalar, 6. İhmal ve istismara uğramış çocuk hastalar, 7. Mülteci ve sığınmacı hastalar, 8. İnsan ticareti mağduru hastalar, 9. Yaşlı, dul ve yetim hastalar, 10. Kronik hastalar, 11. Ruh sağlığı bozulmuş hastalar, 12. Alkol ve madde bağımlısı hastalar, 13. Yabancı uyruklu olup tedaviden yararlanamayan hastalar 14. İl dışından gelen hastalara yönelik tıbbi sosyal hizmet müdahalesini planlar ve uygular.

14 TIBBİ SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI
Tıbbi Sosyal Hizmet Bilimsel Danışma Komisyonu oluşturuldu. (25 Mart 2011)

15 HASTA HAKLARI VE TIBBİ SOSYAL HİZMETLER DAİRESİ
Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmetler Dairesi ; 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Hasta Hakları, Tıbbi Hizmetler ve Tıbbi Sosyal Hizmetler Şubeleri birleştirilerek Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bünyesinde Daire Başkanlığı kurulmuştur.

16 HASTA HAKLARI VE TIBBİ SOSYAL HİZMETLER DAİRESİ
Daire Başkanlığının Görevleri; a)Hasta hakları ve tıbbi sosyal hizmet birim ve kurullarını oluşturmak ve bu kurulların görevlerini belirlemek ve çalışmalarını izlemek, b)Hasta hakları ve tıbbi sosyal hizmet birim ve kurullarının kurulmasını sağlamak, buralarda görev yapacak personelin niteliğini belirlemek,

17 HASTA HAKLARI VE TIBBİ SOSYAL HİZMETLER DAİRESİ
Daire Başkanlığının Görevleri; c)Türkiye'de tedavisi mümkün olmayan hastaların Yurtdışı Sağlık Kurulu Raporlarını onaylamak ve bu hastalara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, d) Evde sağlık hizmetleri standartlarını oluşturmak ve bu kapsamda hizmet sunan kurumları yetkilendirmek,

18 HASTA HAKLARI VE TIBBİ SOSYAL HİZMETLER DAİRESİ
Daire Başkanlığının Görevleri; e) İnsan haklarına ilişkin uluslararası sözleşmeler kapsamında ülkemize yapılan ziyaret ve inceleme raporları doğrultusunda gündeme gelen konulara ilişkin çalışma yapmak, f) Alkol ve madde bağımlılığı tedavi merkezlerine yönelik standartları belirlemek, açılışlarına izin vermek, izlemek ve madde bağımlılığı tıbbi tedavi sonrası rehabilitasyon çalışmalarını organize etmek,

19 HASTA HAKLARI VE TIBBİ SOSYAL HİZMETLER DAİRESİ
Daire Başkanlığının Görevleri; g) Seyrek görülen hastalıklara yakalanan hastaların sağlık hizmetine erişimini kolaylaştırmaya yönelik çalışma yapmak,

20 SOSYAL HİZMET UYGULAMALARININ GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ BİRİMLER
1)Sosyal Hizmet Birimleri 2)Hasta Hakları Birimi 3)Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi 4) Klinikler (Onkoloji, Psikiyatri, Fizik Tedavi, Diyaliz vb.) 5)Acil ve Krize Müdahale 6)Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri(AMATEM-ÇAMATEM) 7)Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri (TRSM) 8) Çocuk İzlem Merkezleri(ÇİM) 9)Toplum Sağlığı Merkezleri 10)Evde Sağlık Bakım Hizmetleri 11) Kalite Birimleri 12) Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterlikleri 13) İl Sağlık Müdürlükleri 14) İl Halk Sağlığı Müdürlükleri

21 SAĞLIK BAKANLIĞI SOSYAL ÇALIŞMACI SAYILARI
ÇALIŞILAN BİRİM SOSYAL ÇALIŞMACI SAĞLIK BAKANLIĞI VE İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ 51 TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU 644 TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU 119 TOPLAM 814 KAMU HASTANELERİNDE SOSYAL HİZMET BİRİMİ 314

22 AMATEM-ÇAMATEM SAYILARI
YATAKLI AMATEM SAYISI 35 AYAKTAN AMATEM SAYISI 15 YATAKLI ÇAMATEM SAYISI 4 AYAKTAN ÇAMATEM SAYISI 3 TOPLAM 57

23 HASTA HAKLARI UYGULAMALARININ AMACI
Temel insan haklarının sağlık hizmetleri sahasındaki yansıması olan ve başta Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda, diğer mevzuatta ve milletlerarası hukuki metinlerde kabul edilen ‘hasta haklarını’ somut olarak göstermek ve sağlık hizmeti verilen bütün kurum ve kuruluşlarda, insan haysiyetine yakışır şekilde herkesin ‘hasta haklarından’ faydalanabilmesine, hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.

24 HASTA HAKLARI MEVZUATI
Anayasamızın 56. Maddesinde şöyle denilmektedir. “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir…” “Tıbbi Deontoloji Tüzüğü” tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. “Hasta Hakları Yönetmeliği”, Ülkemizde hasta haklarıyla ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliği bulunmaktadır. 08/05/2014 tarih ve sayı ile Hasta Hakları Yönetmeliğinde değişiklik yapılmıştır.

25 HASTA HAKLARI MEVZUATI
“Hekim Seçme Yönergesi” “ Sağlık Hizmeti Sunumunda Poliklinik Hizmetlerinin Hastaların Hekimini Seçmesine Ve Değiştirmesine İmkân Verecek Şekilde Düzenlenmesi Hakkında Yönerge’ “Öncelik Genelgesi” 2010/ Sayılı Genelge “Hasta Hakları Genelgesi” 06/11/2014 tarihli 2014/32 sayılı genelge yayımlanmıştır.

26 HASTA HAKLARI UYGULAMALARININ YÜRÜTÜLMESİ
Hasta İletişim Birimleri Birim sorumluları Hasta Hakları İl Koordinatörlükleri Hasta Hakları Kurulu

27 HASTA HAKLARI UYGULAMALARININ YÜRÜTÜLMESİ
1-Hasta İletişim Birimleri 112 Acil Sağlık Hizmetleri, Özel Muayenehane, Diyaliz Merkezleri, özel laboratuvarlar hariç olmak üzere bütün sağlık tesislerinde kurulmak zorundadır. 100 yatak üzeri sağlık tesislerinde, 30 ve üstü ünit bulunan Ağız ve Diş Sağlığı tesislerinde ASM’lerle ilgili başvurular için TSM’lerde oluşturulmuştur. TSM’lere bağlı bütün sağlık kuruluşları için ilgili TSM’deki iletişim birimleri başvuruları takip eder.

28 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı; Hasta, adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlıklı yaşamanın teşvik edilmesine yönelik faaliyetler ve koruyucu sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere, sağlık hizmetlerinden ihtiyaçlarına uygun olarak faydalanma hakkına sahiptir.

29 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Bilgilendirme ve Bilgi İsteme Hakkı; Her türlü sağlık hizmetinin ve imkanının neler olduğunu öğrenmeye ve sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı olarak istemeye hakkı vardır.

30 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Sağlık Kuruluşunu, Personelini Seçme ve Değiştirme; Sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, sağlık hizmeti verecek ve vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenmeye, seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.

31 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı; A) Acil vakalar (Ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlar ile ivedilikle tıbbi müdahale yapılması gerektiğine hekim tarafından karar verilen vakalar), B) Özürlüler (Değişik 2010/80 sayılı Genelge), C) Hamileler, D) 65 yaş üstü yaşlılar, E) Yedi yaşından küçük çocuklar, F) Harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malül ve gaziler, Ayrıca kolluk kuvvetlerince sevk edilecek adli vakalarda; savcılık veya kolluk kuvvetince önceden sağlık kurum/kuruluşuna bildirim yapılmalı ve randevu alınmalı, bu suretle sağlık kurum/ kuruluşunda sağlık hizmeti aksatılmadan ve diğer hastalar mağdur edilmeden gerekli işlemlerin yapılması sağlanmalıdır.

32 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi, Bakım ve Tıbbi Özen Gösterilmesi Hakkı; Hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak teşhisinin konulmasını, tedavisinin yapılmasını ve bakımını istemek hakkına sahiptir.

33 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Kayıtları İnceleme Hakkı; Hasta, sağlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve kayıtları, doğrudan veya vekili veya kanuni temsilcisi vasıtası ile inceleyebilir ve bir suretini alabilir. Bu kayıtlar, sadece hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olanlar tarafından görülebilir.

34 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı; Gizliliğe uygun olan bir ortamda her türlü sağlık hizmetini almaya hakkı vardır. Ölüm olayı, mahremiyetin bozulması hakkını vermez.

35 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Tedaviyi Reddetme, Durdurma ve Rıza; Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir.

36 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Güvenliğin Sağlanması Hakkı; Herkesin, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu istemek hakları vardır.

37 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı; Sağlık kurum ve kuruluşlarının imkanları ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alınır. Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, başkalarını rahatsız etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir. Bunun için, sağlık kurum ve kuruluşlarında uygun zaman ve mekan belirlenir.

38 HASTA HAKLARI NELERDİR?
İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret; Hasta, kişilik değerlerine uygun bir şekilde ve ortamda sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir.

39 HASTA HAKLARI NELERDİR?
Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı; Hastanın ve hasta ile ilgili bulunanların, hasta haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikayet ve dava hakları vardır.

40 Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı
TEŞEKKÜR EDERİM Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı