YÜKSEKÖĞRETİMDE NİTELİKLİ EĞİTİM ve ÖLÇME DEĞERLENDİRME

... konulu sunumlar: "YÜKSEKÖĞRETİMDE NİTELİKLİ EĞİTİM ve ÖLÇME DEĞERLENDİRME"— Sunum transkripti:

1 YÜKSEKÖĞRETİMDE NİTELİKLİ EĞİTİM ve ÖLÇME DEĞERLENDİRME
ÖĞRENMENİN BOYUTLARI Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK

2 Başarılı öğrenmeyi gerçekleştirme koşulları;
İsteme (motivasyon, ilgi, hırs) İhtiyaç duyma (gereklilik ve ‘hayatta kalma’) Yapma (uygulama, tekrar, deney, deneme-yanılma) Geri-dönüt (diğer insanların tutumu/tepkisi, sonucu görme) Sindirme (öğrenileni anlamlandırma) Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

3 Motivasyon düşüklüğünün nedenleri
Üniversiteye neden geldiğini tam olarak bilen öğrenci sayısının azalması Çoğu öğrencinin üniversiteye diğer insanların (aile, arkadaş) etkisi/ baskısıyla gelmesi ve bir görevi yerine getirme duygusuyla davranması Orta öğretim ortamından yükseköğretim ortamına geçişin bir tür kültür şoku yaratması Öğrencilerin nasıl kullanacaklarını bilmedikleri bir özgürlüğe kavuşması Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

4 Motivasyon düşüklüğünün nedenleri
Birçok öğrencinin yükseköğretimin vazgeçilmez koşulu olan öğrenme sorumluluğunu üstlenmeye hazır olmaması Öğrencilerin çocuk rolünden, her şeyden sorumlu tutulan genç bir birey olma durumuna geçiş yapmakta zorlanması Öğrencilerin, yaşam tarzına yönelik beklentilerinin artması, mali ve insan ilişkilerine dair sorunlarının enerjilerinin ve zamanlarının çoğunu alması “Telafisi mümkün olmayan düşük notların” (özetleyici ölçme) motivasyonlarını düşürmesi Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

5 Düşük motivasyon ‘semptomları’
Ders saatlerinde gözlenebilecek belirtiler: Sınıfa/amfiye/laboratuvara vs. geç gelmek, erken ayrılmak ya da hiç gelmemek, Derste, arkadaşlarıyla ders dışı konularda konuşmak, Pencereden dışarı bakmak, deftere/masaya karalamalar yapmak, arkadaşlara notlar yazmak/telefonla mesajlaşmak, Ders etkinliklerine katılmamak, soru sormamak, sorulara yanıt vermede gönülsüz davranmak, İşlenen temel konudan uzaklaştıran sorular sormak, Kalem/kâğıt/kitap vs. taşımamak, Ders aralarından sonra sınıfa dönmemek, Esnemek, ilgisiz davranmak, göz temasından kaçınmak, Sınıfta uygunsuz davranışlarda bulunmak Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

6 Öğrencide düşük motivasyona öğretim görevlisi olarak ‘katkımız’ var mı?
Cuma günü öğleden sonra ders koymak Yemeklerden hemen sonra ders koymak Belli periyotlarda hiç ödev vermemek ve sonrasında (örneğin dönem sonunda) bütün derslerin ödevlerini aynı periyotlarda vermek Bazı öğrencilerin, öğretim görevlisinin kendilerini başarısız gördüklerini ve bu nedenle olumsuz dönütler aldıklarını düşünmeleri Öğretim görevlisi olarak bakış, ses, öğretmede istekli olma düzeyi, öğrencilerin öğrenme stratejilerinden habersiz ders yapma ya da öğretimde sürekli aynı yöntemi ve teknikleri kullanmak Öğrencilere her savaşı kaybettiklerini hissettirmek Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

7 Öğrenci yeterliliklerini geliştirmek
Yeterlilikler, bilgi gibi geleneksel yöntemlerle ölçülebilen şeyler değildir. Yeterlilik, eleştirel düşünebilme, yaratıcılık, özgünlük, problem çözme vs. gibi niteliklere sahip olmaktır. Yeterliliklerin kazanılma süreci, öğrencilerin yeterli oldukları alanları fark etmelerini sağlamakla başlar. Farkındalık = “neyi biliyor/yapıyorum, neyi bilmiyor/yapamıyorum ve ‘henüz’ yetersizim”. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

8 Ölçme değerlendirmenin nedenleri:
Seçme Standartların muhafaza edilmesi ve sürdürülmesi –kalite kontrol Öğrenci motivasyonu Öğrenciye geri dönüt Öğretim görevlisine geri dönüt Öğrenciyi gerçek yaşama hazırlama Öğrencileri sınıflandırmak Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

9 Yukarıdaki amaçlar hangi düzeyde ve ne yolla öğrenmeyi destekler?
Seçme ve kalite kontrol yöneticilerin karar mekanizmalarında gerekmektedir. Öğrenciye bir yarar sağlamaz. (Kim ölçme değerlendirme sonuçlarına gereksinim duyar ve kullanır?) Sınavların motive edici yanı öğrenciyi sınav zorunluluğu olmaksızın öğrenmeyeceği bilgi ve becerileri sınav baskısıyla öğrenmeye zorlamaktır. Bu durumda motivasyonun iki yüzü vardır; teşvik etmek ve zorunda bırakmak. Geri dönüt verme amacıyla yapılan sınavlar öğrenci için çok yararlı sonuçlar sağlar. Yaşama hazırlamanın geleneksel anlamı istihdam ve kariyer sağlama olarak tanımlanabilir. Bu süreç yarışma anlayışına dayandırılarak yürütülür. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

10 Ölçme değerlendirmenin nitelikleri
Geçerli (doğrudan, gözlem-performans) Güvenilir (ölçütler, birden fazla farklı teknikler) Şeffaf (hedeflenen öğrenme çıktılarını değerlendiren, öğrencinin hangi formatta ve içerikte olduğunu bildiği) Özgün (alanın gerçek yaşam etkinlikleri) Motive edici (öz değerlendirmeyi içeren, öğrencinin gelişim sürecine dair farkındalığını geliştiren). Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

11 Ölçme değerlendirmenin nitelikleri
Adil olmalı eşit fırsatlar tanımalı (her öğrenci farklı yollarla öğrenir ve bunu farklı yollarla üretime dönüştürür) farklı türde değerlendirme teknikleri kullanarak öğrenciye fırsat tanımalı. Biçimlendirici amaçlarla kullanılmalı ve mümkün olduğunca erken (öğretim sürecinin başlangıcında) başlatılmalıdır. Süreğen (başarı/yeterlilik düzeyine karar vermek için sene sonu sınavları gelişimi destekleyecek dönütler vermeye uygun değildir). Uygulanabilir (öğretim görevlisinin zamanını ve kaynakların kullanımında sorunlara yol açmamalıdır). Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

12 Biçimlendirici amaçla ölçme değerlendirme
Öğrencilere performanslarına dair bilgi vererek farkındalık yaratır, geri dönütler sayesinde öğrenmenin gelişerek sürmesini sağlar. Hatalardan öğrenmenin, deneyerek ve yanılarak öğrenmenin vazgeçilmezi olan geri dönütlerle öğrenim pekişir. Gerçek dünyanın “açık uçlu” problemlerini eldeki kısıtlı olanaklarla mümkün olduğunca hızlı çözüm bulma becerisini geliştirmek için gerekli olan yaşam boyu öğrenme becerisini kazandırır/ölçer. Öğrenci/öğretmen/ okul/kurum için bir tür sinyal sistemi olarak çalışır. Geri dönüt mekanizması (öğrenme sürecinde ölçme değerlendirme ve geri dönüt) puanlama sistemi içine yerleştirir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

13 Biçimlendirici ölçme değerlendirme yaklaşımını tehdit eden yapılar
Politik nedenler: Hükümetler belirlenen standartlara ulaşma düzeyini bilmek isterler. Bu da öğrenme çıktılarının özetleyici amaçlarla ölçülmesini zorunlu kılar (sınıflandırma, derecelendirmenin en pratik şekli sayısal değerlerdir). Maliyet: Biçimlendirici değerlendirme etkinlikleri zaman alan etkinlikler olduğu için daha fazla öğretim görevlisine ihtiyaç duyulur. Bu nedenle bu yaklaşım terk edilmekte ve her öğrenciye ayrılan süre (nitelikli geri dönüt) azaltılmaktadır. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

14 Biçimlendirici ölçme değerlendirme yaklaşımını tehdit eden yapılar
Müfredat: Üniversitelerde standardizasyona yönelik çalışmalar sonucu hedefler, öğrenme çıktıları ve ölçme araçlarında ortaklaşmaya doğru gidilmektedir. Karşılaştırmalı değerlendirmeler yapmak amacıyla özetleyici ölçme değerlendirme sonuçları tercih edilmektedir. Tarihten gelen miras: Davranışçı öğrenme ve bilimsel ölçme geleneği nesnel ölçme araçlarını kullandığı için nesnel bir ölçme aracıyla ölçülmeyen beceri ve yeterlilikler göz ardı edilmektedir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

15 Neden ölçmeliyiz/değerlendirmeliyiz?
Öğrenci gelişimini geri-dönütlerle yönlendirmek, Alanda farklı uzmanlaşmalar varsa öğrenciyi en iyi olduğu alana yönlendirmek, Öğrencilerin kendi hatalarından ve edinmekte güçlük çektikleri becerilerde ne tür sorunlar yaşadıklarını farkına vardırarak öğrenmelerini sağlamak, Öğrenciye, ne düzeyde gelişme gösterdiğinin farkına vardırmak Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

16 Neden ölçmeliyiz/değerlendirmeliyiz?
Öğrencilere dersin/modülün gerekliliklerini hangi düzeyde ulaştıklarını göstermek, Öğrencilerin bir programa giriş için uygun olup olmadıklarını göstermek, Öğretim görevlisine, öğretimin başarısına dair dönüt vermek, Öğrenciye, öğretim çıktısının uygulamada ne anlama geldiğini, gerçek dünyada ne tür bir yeterlilik düzeyinin gerekli olduğunu fark ettirmek Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

17 Neyi ölçüyor ve değerlendiriyoruz?
Ürünü mü süreci mi? Öğrencinin öğretim görevlisinden aldığı ve ezberlediği enformasyonu mu, öğrencinin sentezlediği bilgiyi mi? Belirli bir bilgiyi mi, belirli bir bilginin uygulamaya geçirilme becerisini mi? Bireysel becerileri mi, grup içi becerileri mi? Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

18 Neyi ölçüyor ve değerlendiriyoruz?
Öğretimi mi, öğrenimi mi (öğrenciler öğrenme düzeylerini gösterme ortamı bulabiliyorlar mı)? Gelişimi mi, sonucu mu? Soruların yanıtlarının doğruluğunu mu, bir öğrenciyi ötekinden farklı kılan nitelikleri mi? Yüzeysel öğrenme, derin öğrenme, stratejik öğrenme becerisini mi? Tek bir konuda bilgi/beceri/yeterlilik düzeyini mi, bir çok bilgi/beceriyi entegre edebilme becerisini mi? Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

19 Ne zaman ölçmeliyiz /değerlendirmeliyiz?
Değerlendirme mümkün olduğunca erken başlamalı (öğrencileri tanımak ve yönlendirmek) Tanısal değerlendirme (diagnostic) ile başlamalı Değerlendirmeyi dönem/yıla uygun bir şekilde yaymalı Birçok şeyi değerlendirmeden önce tek bir konu/beceri/alanı değerlendirmeli Ödev/proje vs. için son tarih belirlenmeli, geç gelen ödevler için geri-dönüt verilmeli ancak not verilmemeli Bazı, henüz işlenmemiş konularda ödevler verilmeli ve öğrenci bir sonraki aşamaya hazır tutulmalı Ödev/projeler dönem/yılsonuna ertelenmemeli, diğer ödevlerle çakışmamalı Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

20 Öğrenme çıktıları ile değerlendirmenin örtüşmesi
Öğrenme çıktıları, öğretim programında kullanılacak haritadır Her öğrenim çıktısını değil en önemlilerini doğrudan değerlendirirsek zamanlamada sorunlar yaşamayız Her tür bilgi/beceri/yeterlilik aynı ölçme tekniğiyle değerlendirilemez, bu nedenle farklı teknikler kullanmalıyız Öğrenci başarı düzeyinin belirteçleri olarak sayısal puanlar kullanıyorsak öğrenciye geri-dönüt vermek ve genel resimdeki yerini fark ettirmek amacıyla puanlar için tanımlayıcılar kullanmalıyız Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

21 Öğrenme çıktıları ile değerlendirmenin örtüşmesi
Doğrudan değerlendirmeyi gerektiren öğrenme çıktılarını, pratik koşullardan ötürü değerlendiremiyorsak, listemize almamalıyız Sınavlarda, öğrenme çıktılarıyla ilgisi olmayan sorular sormamalıyız Öğrencilerin gelişim/başarı düzeylerini kendilerinin de değerlendirmesini sağlamalıyız. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

22 Ölçme değerlendirmenin 3 temel işlevi ve sorunlar
Öğrenme sürecini destekleme Öğrenci gelişimini değerlendirme Bilim dalının standartlarını koruma ya da geliştirme Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

23 Ölçme değerlendirmenin 3 temel işlevi ve sorunlar
1. Sorun: Ölçme değerlendirme etkinliklerini (task) öğrenim etkinlikleri olarak tasarlanmalı. 2. Sorun: Öğrenmeyi gerçekleştiren ölçme değerlendirme geri dönütler sağlayan bir süreçtir. Beklenen ile gerçekleşen/gözlenen performans arasındaki fark ancak geri dönütler verilerek öğrenciye fark ettirilebilir. Ancak bu farkın kapatılabilmesi öncelikle öğrencinin farkındalık geliştirmesine bağlıdır. 3. Sorun: Ölçme değerlendirmenin öğrenmeyi desteklemesi için öğrencinin kendi çalışmasını değerlendirme sürecine katılması gerekir. 4. Sorun: Ölçme değerlendirme sonuçlarının öğrenmeyi geliştirecek şekilde kullanılması gerekir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

24 Ölçme değerlendirme neden ve nasıl değişiyor?
Modern toplum üst düzeyde öğrenmeyi talep ederken çoğu ölçme değerlendirme içerik ve teknikleri temel bilgi ve kavramları anlama düzeyini ölçmektedir. Toplumun değişen doğası ve kalite tanımı, geleneksel ölçme ölçütleriyle ölçülemez. Bireyler istediklerini, istedikleri biçimde öğreniyorlar. Ölçme değerlendirme bu öğrenme stillerini destekleyecek şekilde esnek olmalı ve bireysel gereksinimlere göre dönütler sağlayabilmelidir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

25 Yenilikçi ölçme değerlendirme yaklaşımları ve uygulama sorunları
Üniversitelere ayrılan bütçenin akademisyenlere ayrılan miktarı giderek azalmakta, öğretim görevlilerine araştırma yapmaları için baskı çoğalmaktadır. Eğitimde standardizasyon /akreditasyonu sağlamak üzere bürokratik işlemler giderek artmaktadır. Öğrenci sayısı artarken öğretim görevlisi sayısı aynı oranda artış göstermemektedir. Bu nedenle öğrenciyle gerçek zamanlı yapılan dersler büyük amfilerde kısa zamanlara sığdırılarak yapılmaktadır. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK

26 Yenilikçi ölçme değerlendirme yaklaşımları ve uygulama sorunları
Baskın kültür tutucu ve savunmacı, doğal olarak öğrencilerin çoğu da tutucu yani sınavların aynı yöntemlerle düzenlenmesini istemektedirler. Yeni sınav yöntemleri itirazlara neden olduğu için yeniliklerden kaçınılmaktadır. Öğrenciler stratejik olma yönünde ‘uzmanlaşmakta’, bu nedenle stratejik davranarak sadece ölçüleceğini düşündükleri şeyi öğrenmektedirler. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

27 Değerlendirme yaklaşımları
Niceliksel= Ölçme (measure) ile ilgilidir. Sonuçlar sayı ya da harf olarak bildirilir. Ürüne odaklanır. Norma dayalıdır. Niteliksel= Değerlendirme (assessment) ile ilgilidir. Sonuçlar tanımlayıcılarla (descriptors) netleştirilir. Öğrenci gelişimiyle hedefler arasında eşleşmenin düzeyine bakılır. Ölçüte dayalıdır. Süreç = Sınıf etkinliklerine katılım, öz/akran/grup değerlendirmesi, iletişim etkileşim ve sunum becerileri Sonuç/Ürün= Geleneksel akademik aktiviteler, yazılı sınavlar, testler, laboratuvar raporları, proje raporları Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

28 Ölçme değerlendirmenin öğrenmeyi desteklemesi için oluşturulması gereken koşullar:
Ölçülen bilgi/beceri/tutumun istendik yönde gelişmesi için zaman ayrılmalı ve emek verilmelidir. Öğrencinin öğrenme etkinliklerine ayırdığı zaman düzenlenmeli, her konu belli bir zaman içinde çalışılmalı. Etkinlikler öğrencinin üretirken öğrenmesini sağlayacak özellikte olmalıdır. Hedefler öğrencinin anlayacağı açıklıkta olmalıdır. Öğrencinin çalışma/öğrenme sürecinde yeterli detay ve sıklıkta geri-dönüt verilmelidir. Dönütlerin öğrenmeyi pekiştirebilmesi için çalışma süresince ve çalışmanın bitiminde hemen verilmelidir (sınavda ya da sınavdan hemen sonra) Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

29 Eğitilmiş birey olmayı sağlayan nitelikler
İddiasını tartışmaya açma cesaretini gösterebilen, İçlerinden birinin iyi not alabileceğini düşünerek farklı önermeleri sıralamak yerine, tek bir iddiayı ispatlamaya çalışan, Yeni şeylere kendini hazırlayan ve açma cesareti gösterebilen, Bir şeyleri mümkün olduğunca açık bir şekilde ifade ederek tartışmanın götürdüğü yere gidebilme kararlılığı gösteren, Yıllar süren çalışmalardan sonra netleşebilecek olan şeylere sıkıca sarılıp çalışmasını sürdürebilen Düşüncelerini samimiyetle ifade edebilen Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

30 Ölçme değerlendirme bu nitelikleri edinmede bir araç olabilir mi?
Birbiriyle çelişen nitelikler: Özgün olma (cesaret, dürüstlük, kararlılık, sebat) Standartlara bağlılık (değerlendirilmeyi kabul eden) Kendine özgülük (ölçme değerlendirme zararlı) Kolektife bağlılık (ölçme değerlendirme gerekli) Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

31 Geleneksel ölçme değerlendirme;
Öğretim görevlisinin ihtiyaçlarına göre düzenlenmekte, İşbirliğini cesaretlendirmekten çok yarışmayı desteklemekte, Öğrenciler pasif birer tüketici konumunda, Öğrencide gerilim yaratmakta, Öğretim görevlisinde zaman ve enerji bağlamında gerilim yaratmakta, Bağımsız durmayı, eleştirel düşünme becerisini, yaratıcılığı geçerli bir şekilde değerlendirememektedir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

32 Geleneksel sınavlarla ilgili sorunlar
Öğrenme motivasyonu yaratamaz Öğrenilmesi gerekenleri değil ölçülebileni sorar Yaparak öğrenme koşullarını yaratamaz Geri-dönüt vermek için gerekli bilgiyi sağlayamaz Öğrencide, öğrendiklerine anlam kazandırmak için gerekli olan farkındalığı kazandıramaz Yüzeysel öğrenmeye yönlendirir, kısa süreli bellekte saklanan bilgi sınavdan sonra ya da başka sınava hazırlanırken unutulur Birçok önemli niteliği ölçemez/değerlendirmez Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

33 Geleneksel ve Alternatif Ölçme Değerlendirme Arasındaki Temel Farklılıklar
Tamamlanmış bilgi ölçülür Süreçte geliştirilen bilgi ölçülür Sınırlı teknikler kullanılır Farklı birçok teknik kullanılır Kullanılan tekniklerle ölçülen içerik her zaman müfredatı yansıtmaz müfredatı yansıtır Ölçme etkinlikleri öğretim etkinliklerinden farklıdır etkinlikleriyle entegredir Ölçütler açık değildir Ölçütler açık, anlaşılır ve şeffaftır Güç öğrencinin elinde değildir Güç öğrenciyle paylaşılır Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

34 Geleneksel ve Alternatif Ölçme Değerlendirme Arasındaki Temel Farklılıklar
Öğrenci kendi öğrenme sorumluluğunu almaktan kaçınır Öğrenci sorumluluk almaya özendirilir Güvenirlik temel sorundur, sınavların güvenilir olması sağlanır Geçerlilik temel sorundur, değerlendirme tekniklerinin geçerli olması sağlanır Gelişen farklı öğretim içerik ve yöntemlerine göre değişim gerçekleşmez, uygulamada esneklik yoktur Bireyin duyguları üzerinde yıllar süren olumsuz etkiler bırakır Olumsuz etkiler kısa süreli ve geçicidir Öğretim/öğrenim içerik, yöntem ve teknikleri üzerinde olumsuz geri-etkileri vardır Şimdiye dek yapılan çalışmalarda çok az olumsuz sonuç rapor edilmiştir Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

35 İŞ DÜNYASININ TALEPLERİ VE ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ
Buluş yapma, meydana çıkarma, üretme Diğer insanların buluşlarını piyasa zekâsı ve insan ilişkileri yardımıyla ulaşıp kullanma (USA-Çalışma bakanlığı raporu,Reich,2000) Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

36 İş dünyasının talepleri ve üniversite eğitimi
Yeni mezunların iş dünyasında yaşadıkları sorunlar (HEFCE raporu): Sözel iletişim Zaman yönetimi (Rodriguez&Rupert, 1996 raporu) Grup içi iletişim Takım çalışması Problem çözme Önceliklerin belirlenmesi İnisiyatif alma Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

37 İşbirliği (iletişim ve takım çalışması becerileri)
İş dünyasında “sembolik analist” olan profesyonellerin sahip oldukları beceriler; Soyutlama (teorize etme, bilimsel verileri teorilerle ilişkilendirme, formülleri/modelleri kullanabilme Sistem bilgisi (bileşenleri/parçaları büyük bir bütünün içinde görebilme) Deneyleme İşbirliği (iletişim ve takım çalışması becerileri) Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

38 İstihdam ve üniversitelerin rolü
‘Yeterli insan’ dinamikleri değişen toplumda, Gerektiği yerde soruna etkili ve uygun müdahalelerde bulunabilmeli Başkalarıyla etkili çalışabilmeli Deneyimlerinden öğrenmeyi sürdürebilmelidir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

39 İş dünyasında “yeterlilikler” ve öğrenme kuramları
Disiplinin/alanın öğretim içeriği: Alana özgü bilgi Alana özgü beceriler İş yeri deneyimleri İş dünyasına dair farkındalık Genel bilgi ve beceriler Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

40 İş alanlarının üniversite mezunundan beklediği nitelikler
Eleştirel düşünme, Etkili iletişim, Uygulamada oluşan sorunları çözme, Zamanı ve enerjiyi akılcı kullanma, ‘Ötekiyle’ etkili ve işbirliği içinde çalışma, Enformasyon teknolojilerinde bilgi/beceri sahibi olmak Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

41 21. Yüzyılda iş gücünde başarılı bir yer edinmenin ön koşulları
Adaptasyon Grup içinde çalışma becerisi Eleştirel düşünme Enformasyon teknolojilerinde bilgi, beceri Liderlik becerileri Etkili iletişim becerisi Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

42 Üniversite mezunlarının sahip olması gereken 5 yeterlilik (1991 Komisyon raporu)
Sorunları görebilmek, çözüm yolları bulabilmek Çalışmayı planlamak, organize edebilmek Çalışma için gerekli kaynakları tahsis edebilmek Belirlenen alt beceriler ise şunlardır; Bilgi edinmek ve kullanabilmek Karmaşık teknolojik ve organizasyon sistemlerini anlamak Her zamankinden farklı bir işi tamamlamak için farklı teknolojiler seçerek kullanmak. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

43 Öğrenme çıktıları/yeterliliklerinin edinilme düzeyini değerlendirme yöntemleri
doğrudan x dolaylı biçimlendirici x özetleyici enformel x formel norma dayalı x ölçüte dayalı Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

44 Değerlendirme sonuçlarının kullanılma amaçları
Değerlendirme sonuçları rapor haline getirilerek belirlenen amaçlar doğrultusunda kullanılır. Tanısal x terminal Geri-dönüt x geçti/kaldı, başarılı/başarısız Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

45 Öğretim görevlisine ölçme değerlendirme alanında verilen eğitim;
Açık, değerlendirilebilir öğrenim çıktıları belirleme Performans değerlendirmesi Geri dönüt vermenin önemi ve sağlanma yöntemleri Öz değerlendirmenin yararlarının farkına varma ve kullanma teknikleri Birden çok teknikle birden çok değerlendirme sonucunun elde edilmesinin önemi ve elde etme koşulları (güvenirliğin sağlanması) Akreditasyon çalışmalarının taleplerinin farkına varma Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

46 Sınıf değerlendirmesi ve teknikleri
Art-alan bilgi yoklaması Yanlış bilme, peşin hüküm yoklaması Odaklanılan liste Bellek metriksi Bir dakikalık sınav (minute paper/one minute paper) Analiz ve eleştirel düşünme becerisini değerlendirme Sentez ve eleştirel düşünme becerisini değerlendirme Problem çözme becerisini değerlendirme Öğrenci tutumu, değerleri ve bunlarla ilgili farkındalıkları değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

47 Ölçme değerlendirmede yenilikçi yaklaşımlar ve kavram tartışmaları
Öğrenme süreci olarak ölçme değerlendirme Özgün değerlendirme Otonom değerlendirme Performansa dayalı değerlendirme Kompetansa dayalı ölçme değerlendirme Sürdürülebilir (sustainable) değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

48 Öğrenme süreci olarak ölçme değerlendirme
Eylem halindeki bireyi çok boyutlu olarak değerlendirmektir. Eylemlilik, sürdürülebilir öğrenme tutumunu geliştirme sürecidir. Öğretim görevlisi, öğrencinin gelişim alanlarını entegre etmesine yardım eden koşulları yaratandır. Gelişim alanları; Uslamlama (reasoning) Performans Kendine dair farkındalık ve gelişim Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

49 Öğrenme süreci olarak ölçme değerlendirme
Öğrenme süreci olarak ölçme değerlendirmede iki özellik öne çıkmaktadır. Öğretim görevlisi, öğrenci performansını açık ölçütler kullanarak gözlem yoluyla değerlendirir. Öğretim görevlisi, öğrencinin kendiyle ilgili farkındalığını gösterdiği öz değerlendirme sonuçlarını tanısal veriler olarak kullanıp geri-dönütler haline getirir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

50 Özgün değerlendirme, Anlamlı, dikkate değer, önemli bir işi, eylemi uygun ve doğru bir şekilde tamamlama becerisini değerlendirmektir. Özgün değerlendirmede öğrenciler, bilgilerini yaratıcı şekilde kullanarak önemli problemleri çözme etkinliğinde gözlemlenir. - Performansa dayalıdır. Problemler, gerçek yaşamın problemlerini yansıtır. Ölçen/ölçülen, gözlenen/gözleyen, değerlendirilen /değerlendiren arasında etkileşim vardır. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

51 Özgün değerlendirme teknikleri
Gerçek yaşam etkinlikleri Sergiler Günceler Gözlemler Sözlü sunumlar Performans Portfolyo Araştırma projeleri Bilimsel deneyler Öz/Akran değerlendirmeleri Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

52 Otonom değerlendirme Güç ve iktidar otonom değerlendirmenin temel çelişkisidir. Gücü elinde tutan iktidarın ölçme, yargılama, seçme, eleme yetkisine iyi ve kötüyü, önemli ile önemsizi, neyin nasıl öğrenileceğini belirleme ayrıcalığına verilen bir tepki olarak tanımlanmıştır. Otonom değerlendirmede öğrenci neyi, nasıl öğreneceğine karar veren ve otoriteyi sorgulayan, farkındalığı olan bir bireydir. Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

53 Otonom öğrenmenin özellikleri (attributes)
Kendi öğrenme gereksinimlerini belirleme Kendi öğrenme hedeflerini formüle etme Gelişim için gerekli kaynakları belirleme Kaynakları kullanmada inisiyatif alma Kendi gelişimini değerlendirme ve gelişimin delillerini sağlama Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

54 Otonom değerlendirme etkinlikleri
Öz ve akran değerlendirme Öğrenme kontratları Portfolyo Reflection: Deneyimlerin paylaşılarak tartışılması –kuramlaştırma-uygulama-tartışma (belli bir kuram/yöntem/ yaklaşım izlenmez) Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

55 Kompetansa dayalı ölçme değerlendirme
İş yerindeki performansa dayalı bir değerlendirmedir Sadece mesleki ve teknik düzeyi değerlendirmek için uygundur (profesyonel düzey için uygun değildir) Pratik becerilerin geliştirilmesinde kullanılabilir Öğrenciyi bir sonraki aşamaya hazırlamaz Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

56 Performansa dayalı değerlendirme
Bağlam içinde, bütüncül ve entegredir. Üst düzey karmaşık bilgi ve becerilerin değerlendirilmesinde kullanılır. Açık ölçütler, geri-dönüt ve öz değerlendirme temel özelliklerdir. Temel becerilerin zaman içinde gelişimini değerlendirme Açık ölçütler oluşturma ve kullanma becerisini değerlendirme Portfolyo geliştirme Bağlamsal, bütüncül ve entegre etkinlikler geliştirme Senaryo ödevleri Öz değerlendirme yapabilme Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

57 Sürdürülebilir (sustainable) değerlendirme
Yaşam boyu öğrenme etkinliklerini desteklemek amacıyla gerekli olan bilgi/becerileri geliştirir/değerlendirir. Etkili yaşam boyu öğrenme becerileri geliştirmek için formel ve enformel alanlarda yaşam boyu karşılaşılan değerlendirme etkinliklerini üstlenme ve hazırlama becerisi kazanılmalıdır. Bu bağlamda sürdürülebilir değerlendirme yaklaşımlarının özellikleri özgün değerlendirmeye benzer. Biçimlendirici amaçla yapılan değerlendirmeler, sürdürülebilir değerlendirmenin özelliklerini yansıtır. Birçok farklı kaynaktan yararlanma becerisi öğrenmenin sürdürülebilmesi için elzemdir. Sürdürülebilir değerlendirme, öğrenme ortamından bağımsız var olamaz. “Sürdürülebilirlik, bir ölçme değerlendirme yaklaşımı değil amacıdır” . Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

58 1990’larda öğrencinin değerlendirme sürecine katılmasının nedenleri
Yararlar, gelişim ve öğrenmenin sağlanması Becerilerin edinilmesinin kolaylaşması Kurum içi ve dışından gelen baskıların artması Ölçmeyle ilintili sorunların belirlenmesi İletişimsel becerilerin gelişimi Gücün aktarımı Geri-dönütlerin yararlarının belirlenmesi Değerlendirmeye katılımcıların çoğalmasıyla güvenirliğin sağlanması Uygulamaların yaygınlaşması Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

59 Öğrenci neyi değerlendirebilir?
Geleneksel akademik çalışmaları = yazılı sınavlar, grup projeleri, laboratuvar raporları, çoktan-seçmeli testler, portfolyolar, günlükler Performansa dayalı çalışmaları = kişisel beceriler, grup çalışmasının analizi, derse katılım, tartışma ve sunumlar, poster sunumları Profesyonel uygulamaları= medikal, paramedikal, clinical dental, öğretimin bağlamı Sergileri =canlı performanslar, artistik ve teknik beceriler Öğrenim düzeyini ve öğrenimin belirteçleri olan ürünleri = Fizikçinin edinci, dental anatomi, diagnostic radiography, internship performansı, occupational theraphy, psikotheraphy, pratik, cerrahi ya da anaesthetic beceriler, teraphy, müzik, öğretim Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

60 Alternatif değerlendirmede önyargının etkisini azaltmak için;
Farklı değerlendirme etkinlikleri tasarlarım Değerlendirme konusunda eğitim alır, öğrencilere eğitim veririm Bir öğretim görevlisinin verdiği notun güvenirliğiyle birden çok öğrencinin verdiği notların güvenirliği aynı değildir. Öz ve akran değerlendirme sonuçlarını kullanırım Ölçüt ve standartların örtüşmesine dikkat ederim Öğrenci, işveren ya da diğer disiplinlerden alınan değerlendirme sonuçlarını kendi değerlendirme sonuçlarımla karşılaştırırım Öğrencilerin kendi öğrenme ve değerlendirme süreçlerini kontrol etmelerine yardımcı olurum Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

61 Sorular Sorunlar “Öğretim görevlisi olarak ölçme değerlendirme benim görev tanımımda değil mi?” “Öğrenciler, ölçme değerlendirmenin kendi işleri olmadığını öğretim görevlilerinin bunun için maaş aldıklarını ya da maaşları kendilerinin ödediğini (özel üniversitelerde) söylüyorlar. Buna nasıl bir açıklama getirilebilir?” “Öğrenciler akran değerlendirmesinin öğretim görevlisine zaman kazandırmaktan başka bir şey olmadığını söylüyorlar” “Öğrenciler karşılıklı olarak birbirlerine yüksek puanlar vermek için işbirliği yapmazlar mı?” “Öğrenciler misillemeden korktukları için düşük not vermekten kaçınabilirler» “Arkadaşlık, akran değerlendirmesini etkilemez mi?» Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

62 Ders saatlerini en etkili şekilde kullanabilmek
Bu evrelerin (a) ders saatleri, (b) öğrencinin sınıf dışı çalışma saatleri ve (c) öğretim görevlisinin ders/sınıf dışı çalışma saatleri arasında uygun bir şekilde dağıtılması gerekir. Öğretim görevlisi ders saatlerini, okunarak da anlaşılabilecek alan bilgisine giriş düzeyindeki olgu, kavram ve terimleri anlatarak kullandığında ikinci evre olan işlem etkinlikleri öğrencinin sınıf dışı çalışma saatlerine kayacaktır. Bu nedenle öğrenciye verilen dönütler, öğretim görevlisinin ders/sınıf dışı çalışma saatlerine kayacaktır. Sonuç olarak öğretim görevlisi ağır bir yük altına girecek ve verimsizleşmeye başlayacaktır. 1. Evre – öğrencinin alan bilgisiyle tanışması (olgular, kavramlar ve temel terimler 2. Evre – proses- işleme (analiz etme, problem çözme ve öğrenileni uygulamaya geçirme 3. Evre – yanıt alma (öğrencinin, öğretim görevlisinden, arkadaşlarından ger-dönüt alması Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

63 Ölçme değerlendirme tekniklerinin nitelikleri ve sınırlılıklar
Yazılı sınavlar Kitap açık sınavlar Çoktan-seçmeli/Boşluk doldurma/D-Y tümceler/Evet-Hayır yanıtlı sorular Raporlar Saha çalışması (pratik) Portfolyo Sunumlar Sözlü sınavlar İş yerinde yaparak öğrenme/ölçme değerlendirme Problem çözme Performans Logs (günlükler-seyir defteri) Küçük ölçekli araştırmalar Bitirme tezleri Projeler Web sayfası oluşturma Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

64 Ölçme değerlendirme tekniklerinin nitelikleri ve sınırlılıklar
Rol alma Tasarım, model inşa etme Bir kitap/web sayfası/program inceleme, tanıtım, eleştiri Çalışma ürünleri, posterler, sergiler Öz değerlendirme Akran değerlendirme Simülasyonlar Essay yazma Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi

65 Ölçme değerlendirme tekniklerinin nitelikleri ve sınırlılıklar
Proje vs. için fon sağlamak üzere davetiyeler yazma, Davetlere yanıt verme Kavram haritası (Concept maps) Yazılı sınavlar, testler Sene sonu içeriği bilinmeyen zamanla sınırlı sınavlar Yapılandırılmış/ bölümlendirilmiş projeler, inceleme yazıları, tezler (dissertation) İlişkilendirme yazıları Yazılı çalışmaları değerlendirme yazıları Seminer sunumları -teknolojik araçları kullanarak ya da kullanmayarak Alan çalışması, laboratuar raporları Kısa yanıtlı sorular Nesnel, yapılandırılmış klinik sınavları (Objective structured clinical examination) Sözlükçe (glossary) Sınıf etkinliklerinin değerlendirme olarak kullanımı Yrd. Doç. Dr. Muazzez YAVUZ KIRIK Hasan Ali Yücel Eğitim. Fak. İngiliz Dili Eğitimi